Selâm ile Düğün Çağırma Geleneğinden Davetiye Kültürüne Kültürel Ekonomik Bir İnceleme

247 Selâm ile Düğün Çağırma Geleneğinden Davetiye Kültürüne Kültürel Ekonomik Bir İnceleme Gelenek, Görenek ve İnançlar amca, dayı ve komşu çocukları gibi kişilerdir. Düğün sahipleri çağrıcılara harçlık niyetine bir miktar para veya çeşitli hediyeler verebilir. Bu, genellikle düğünün "tutma usulü"ne 7 göre çağırılmasıyla ilgilidir. Kız ve erkek tarafının aynı köy ve mahallede ikamet etmesi durumunda çağırıcılar her iki aileden de oluşabilir. Ayrı köy veya mahalleden çiftlerin düğünlerine davet uygulamaları ise çoğu kez kız ve erkek taraflarınca birbirinden bağımsız olarak yapılır. Düğüne davette kişi önce kendini tanıtır. Daha sonra, çağıracağı kişiye düğün sahiplerinin selâmını iletir ve “ kız kardeşimin, ablamın, amcamın-teyzemin-dayımın kızının, … tarihte … kişinin oğluyla yapılacağı düğüne sizi davet ediyoruz, bekliyoruz vb.” sözler söyler. Burada bilinirlik açısından sülale adları da (lakaplar) kullanılmaktadır. Birinci dereceden hısım-akrabalar, muhtar, imam vb. köyün ve mahallenin ileri gelenleri, halk tabiriyle uslular, bizzat düğün sahipleri veya düğün uslusu/yöneticisi tarafından davet edilir. Bu davet uygulamasında sözlü unsurlara ek olarak çeşitli hediyelerden istifade edilir. Köyün veya mahallenin ileri gelenleri statüsüne uygun biçimde, düğün sahiplerinin ekonomik durumlarına göre horoz, tavuk veya tavada pişirilen bir yufka böreği ile düğüne davet edilir. Ekonomik durumu iyi olan aileler genellikle horoz ve tavuk ile çağrı gerçekleştirirken, ekonomik durumu iyi olmayan aileler yufka böreğini hediye götürürler (KK2, KK3). Düğün davetlerinde, davetliler şeker, lokum vb. tatlıların verilmesi ağız tatlılığını, mum, çıra vb. ışık saçan cisimlerin verilmesi eski Türk inançlarından ateş kültünü simgelemektedir. Bilindiği üzere ateş, yabani hayvanlardan ve kötü ruhlardan korunma amacıyla kullanılmaktadır. Işık aynı zamanda ruh ve baht aydınlığının ve ferahlığının kaynağıdır. Sabun ise temizliği ve kö- tülüklerden arınmayı, simgelemektedir. Şeker, baklava, yöresel bir tatlı, buğday, ekmek, sabun, mum vb. bütün bu hediyeler verilirken esas olarak çiftlerin yeni kuracakları yuvada mutlu mesut yaşamaları amaçlanmaktadır (Öğüt-Eker, 1998: 172). Yazılı tekniklerde düğün çağırma konuşma ve davetiye araçları ile gerçekleşmektedir. Bu- rada çeşitli davetiye türleri kullanılmaktadır. Genellikle düğünden birkaç gün önce zarfa konulan veya kurdele takılan davetiyelerin arkasına sülale adları ya da evin reisinin ad ve soyadı yazılır. Davetiyeleri dağıtmaya çıkan çağrıcılar, kapı kapı gezerler. Buradaki ilk konuşma çoğunlukla selâmlaşma şeklindedir. Düğün sahibinin selâmı iletildikten sonra, düğüne davet edilecek kişinin isminin yazılı olduğu davetiye takdim edilir. Davetiye verilirken düğün hakkındaki bilgiler de ak- tarılır 8 . Elektronik (teknolojik) tekniklerde düğün çağrısı ise daha çeşitli bir yapı arz eder. Özellikle ilgili etkinlikten bir veya iki gün önce gazete, radyo ve televizyon aracılığıyla duyurular yapılmaktadır. Hazırlanan içeriklerde etkinlik hakkında yer ve tarih bilgileri paylaşılmaktadır. Söz konusu içerikler, ilgili kimselerin etkinliğe davet edildiğini gösteren önemli bir davet yöntemidir. Ayrıca elektronik aygıtların yardımıyla davet uygulamasında cami minarelerinden yapılan du- yurular da önemli bir yer tutmaktadır. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde camiden anons tekniğinin kullanıldığı belirtilmiştir. Ayrıca belediye hoparlörlerinden de davet uygulamasına rastlanmıştır. 7  Düğünün belli bir miktar para ödenerek çağırtılmasına tutma usulü denir. Burada ödenen para genellikle bir günlük yevmiyedir. 8  Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi yapısal çözümleme başlığı altında verilmiştir.