Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati

142 Erol EVCİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı “Halkevleri Sanat ve Folklor Saatleri, her bölgede bütün eski imkânsızlıkla- ra ve şehirlerin eski ihmallerine rağmen sanat ruhunun halk içinde nasıl yaşamak- ta, gelişmekte ve yaratmakta olduğunu belirtmek için tertiplenmektedir. Bu saatler, eğlendirici olmaktan ziyade düşündürücüdürler…O bölgede olmayanların bile nasıl türkü söylediklerini, nelerle eğlenip nelerle şiir ve musiki ihtiyaçlarını giderdiklerini göstermek, saltanatın elinden her şeyini aldığı halkın nasıl sanatını, ananesini, ruhunu ele vermemiş olduğunu bölge bölge, zaman zaman göz önüne koymak esas gayedir. Bu arada şehir sanatkârına halkın coşkunluğu, sevinci, yası, bilginliği nasıl ve nelerle belirttiği hakkında bir fikir vermek, halk motiflerini alıp işlemesi için onu teşvik etmek; halktan habersiz münevverler varsa onlara halkın boş olma- dığını, esrarlı ve derin bir ruh sahibi olduğunu göstermek, bu saatlerin en feyizli neticeleridir. Yarının Türk şairi, yarının Türk bestek â rı, bu saatlerden ilham alacak, büyük halk hazinesini bir uçtan fark etmiş bulunacak ve asıl hazineye kavuşmak için memlekete açılmak ve halk içinde günlerce hatta aylarca kalmak sevdasına kapılacaktır…Bu saatlerde ‘İşte bu halk, böyle sever, böyle eğlenir, böyle yas tutar, böyle türkü söyler, böyle raks eder, böyle nükte yapar, böyle vakit geçirir. Sanat ve folklor bakımından filan bölgede bunlar da varmış.’ demiş olmayı yeter buluyoruz. Güzel ve derin bulanlar, saati beğenmekten ve tertibleyenleri takdir etmekten ziya- de halkın sanat ruhuna hayranlık duyarak, halka sevgi ve saygılarını arttırmak ve ilk fırsatta bunların daha güzel ve daha derinlerini yerlerinde görmiye and içmekle intıbalarını tamamlamış olacaklardır…Dünyanın karanlık ve karışık manzarası or- tasında, radyosunun başında bazen şevkini, bazen cesaretini, bazen maksadını kaybedenler varsa onlara bu saatleri mutlaka dinlemelerini ve bu sayede hemen kendilerine gelmelerini tavsiye ederiz.” İkinci Dünya Savaşı gibi çetrefilli bir dönemde yayın hayatına giren programın anlam ve önemine değinen Çağlar, Türk insanının asker ve çiftçi olduğu kadar sanatkâr da olduğunu vurgulayarak şairlik iddiasında olmayan birkaç halk çocuğunun edipleri şaşırtacak derecedeki şairane ifadelerinden örnekler vermiş ve halk kültürünün zenginliğini dile getirmişti. 52 Kars Halkevi için 29 Ocak 1942 akşamı için ayrılan programda Karslı Cavlaklı Aziz Kara- aslan’ın bölgeyle özdeşleşen ve “salon zurnası” adı ile anılan kalın kamıştan “mey”i ile ilk olarak “Hozan Dağları”nı, ardından da “Derbeder”, “Ağır Bar”, “Tek Ayak”, “Aşırtma”, “Yol Havaları”, “Kozanoğlu Dağları”, “Yanık Kerem”, “Gelin Göçürme” ve “Lâçin” gibi havaları çaldığı anlaşıl- maktadır. Meyden sonra saz şairleri Ağyarlı Âşık Dursun Kılıç ile Posoflu Âşık Müdami yaptıkları duruşma ile birbirlerini âşık usulünce taşlamışlar ve karşılıklı olarak savaş yıllarının heyecanını aksettiren “Köroğlu” türküsünü söylemişlerdi. Dursun Kılıç tarafından yazılan ve Halkevi köylü gecelerinde oldukça rağbet gören “Cumhuriyet Destanı”nın da programda yer aldığı anlaşılmak- tadır. 53 Ödemiş Halkevi tarafından 12 Şubat 1942 tarihinde gerçekleştirilmesi planlanan program için Halkevi Reisi Muharrem Baran’ın öncülüğünde sekiz kişilik bir heyet teşkil edilmişti. 54 Prog- 52  Yönetken, a.g.m., s.25. 53  BCA , 490.01.1037.989.1, 10.01.1942; Yönetken, a.g.m., s.25. 54  BCA , 490.01.1037.988.1, 16.01.1942.