Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati

146 Erol EVCİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Bizans kuvvetlerini kalabalık bir ordu ile savaşacakları korkusu sarmış ve bu şekilde sabaha kadar devam eden çarpışmalardan sonra Bizans kuvvetleri bölgeyi terk etmişti. Türk askerleri tanyeri ağarırken vardıkları mevkide horozlar ötmeğe başlamış ve o günden beri bahsi geçen mevki “Horozköy” adı ile anılmıştı. Manisalılar bu şekilde Manisa’nın zaptı olan Recep ayının ilk Cuma gecesini “Namaz Gecesi” adı ile büyük bir neşe içinde kutlamaktaydılar. Bu bilgileri takiben söz konusu kutlamalara ve bu sırada icra edilen geleneklere, göreneklere ve yaşanan sevinç ve heyecana dair bir radyo temsili gerçekleştirilmişti. Bu arada spiker Manisalıların söz konusu gün ve geceye özgü olarak yapılan mum ve şekerlerden alıp evlerine götürdüklerini, nişanlı genç kızların bütün sene çalışarak hazırladıkları hediyelerini, ileride eşleri olacak olan taliplilerine yol- ladıklarını, akraba ve dostların birbirlerini tebrik ettiklerini ve şenlikler düzenlendiğini ve bu hikâ- yedeki harp sahnesinin de uzun yıllar aslı gibi yaşatıldığını belirtmiş ve Manisa’nın Osmanlı dö- nemindeki tarihî gelişimine dair bilgiler vermişti. Bu sırada Evliya Çelebi’nin Manisa izlenimleri de anlatılmıştı. Takiben Manisa’nın her yıl Mart ayında düzenlenen “Mesir” ya da “Macun Bayramı” bahsine geçilmişti. Hikâyeye göre Yavuz Sultan Selim’in karısı Ayşe Hafsa Sultan Hicri 946’da yaptırdığı Darüşşifa’da hekimbaşına bir tür macun yaptırmış ve her sene Nevruz’da bu macunun fakirlere, hastalara ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasını emretmişti. Bu nedenle söz konusu ta- rihten itibaren her sene 9 Mart’ta “Mesir” veya “Macun” bayramı yapılmaktaydı. Spikerin verdiği bilgilere göre halk arasındaki rivayetlere göre Manisa’da macunu ilk yapan Merkez Efendi idi. Doktorlar macunun kanın temizlenmesindeki etkisi nedeniyle ilkbaharda yendiğini belirtmekteydi. Halk arasında ise macunu yiyene yılan ve çıyan gibi hayvanların yaklaşamayacağı doğrultunda bir inanç yer etmişti. Hatta asırlar içinde yaygınlaşan bu inanç nedeniyle 9 Mart’ta her taraftan binlerce halk Manisa’ya gelmekte ve şehrin her tarafında pazar ve panayır kurularak alış veriş yapılmaktaydı. Yine anlatıya göre, bahar bayramından önce macun için gerekli maddeler saray mütevellisi tarafından alınıp tımarhanedeki delilere dibekler içinde dövdürülmekteydi. Dövülen baharat büyük kazanlarda kaynatıldıktan sonra macun hâline getirilmekte ve bu macun kâğıtlara sarılarak 9 Mart’ta Sultaniye Camii’nin kubbe ve minarelerinden halka atılmaktaydı. Programda bu hususlara temas eden komik bir tarihî temsil de sunulmuştu. Temsilin ardından spiker Mani- sa’nın yaşayan bir geleneği olan “Üzüm Bayramı” hakkında bilgi vermişti. Bağbozumu, üzümün kurutulması, sevki, pekmez ve gün balı yapılması radyoda halka sunulan bilgiler arasındaydı. Yine bu bilgilere göre her yıl 8 Eylül’de bütün vilayetin taze ve kuru en güzel üzümleri teşhir edilmekte ve alışveriş yapılmakta idi. Bu sırada ayrıca mahalli oyunlar, şarkılar ve eğlenceler de düzenlenmekteydi. Bu konulara ilişkin olarak yapılan temsilde: “edalı bir gelin gibi akan Gediz’in kıyılarında sazları ve şarkılar ı ile Gediz ovasını çınlatan ve bağlar içerisinde üzüm yiyen ve oturup türkülerden söyleyen sanatkârlar ” sırasıyla “Baylan Cemilem”, “Melenciğin Dalinde”, “Gündüz Bey”, “Kırmızı Buğday” ve “Söğüdün Yaprağı” türkülerini söylemişlerdi. 71 5 Aralık 1942 akşamında Niğde Halkevi, öğretmen Yunus Tankaya’nın başkanlığında bağlama ve cura üstatları, bir ses sanatkârı ve sunucudan oluşan sekiz kişilik bir heyetle An- kara’da hazır bulunmuştu. Sunucu Sırrı Atalay: “Dünyanın yer yer tutuştuğu bu zamanda, bir cennet ülkesi kadar rahat ve şen yurdumuzun bir masal diyarını bu akşam sizlere tanıtacağım. Deniz kıyılarından bir günde üç mevsim değiştirerek Ankara doğru yönelen yolcular, dağınık saçlı başını Hasan dağının dizine ve kendini Torosların koluna bırakan bir dilberi elbette görmüşlerdir. Tarihin en eski çağlarından beri bozkırın ortasında bir serap gibi gözleri büyüleyen Niğde gö- 71  BCA , 490.01.1038.991.1, 02.01.1942.