Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati

162 Erol EVCİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Özellikle 1945’ten itibaren planlamada ve hazırlık çalışmalarında artan sorunlar nedeniyle programın yayınlarında bir düzen ve istikrar sağlanamadığı, yıllık yayınlanan program sayısının gittikçe düştüğü görülmektedir. Bu sorunlar nedeniyle programın nihayetinde 1947 yılı içinde ya- yın hayatından çekildiği anlaşılmaktadır. Radyoda “Yurttan Sesler” ve “Bir Türkü Öğreniyoruz” gibi türkülere ağırlık veren ve halk tarafından beğeniyle takip edilen, belli bir düzen ve istikrar için- de devam ettirilen programların HSFS’nin eksikliğini bir nebze de olsun hafifletmiş olduğu anlaşıl- maktadır. Bununla birlikte halkın HSFS programının devam ettirilmesi yönündeki talepleri ve bek- lentileri dikkat çekmektedir. Türkiye Radyo Postaları tarafından İstatistik Umum Müdürlüğü’nün desteğiyle radyo yayınlarını halkın talepleri doğrultusunda geliştirmek ve düzenlemek amacıyla 1948’de bir anket gerçekleştirilmiş, 29 soruyu ihtiva eden ankete 4134 mektupla 6639 cevap gel- mişti. Buna göre “yeniden programa alınması istenilen hususlar” başlıklı soruya verilen cevaplar arasında HSFS’nin tekrar programa alınmasını isteyenlerin sayısı 71 olarak çıkmıştı. Bu sayının diğer dinleyici talepleri içinde yüksek bir rakama tekabül ettiği görülmektedir. 143 Bu sonuç, prog- ramın halk tarafından beğeniyle takip edildiğine ve yayın hayatından çekilmekle birlikte tekrar yayınlanmasının istendiğine işaret etmesi bakımından önem arz etmektedir. Sonuç Ankara Radyosu’nda 1941 yılı Aralık ayı itibariyle yayın hayatına giren HSFS programı dinleyicilere yurt köşelerini adeta hane hane, bahçe bahçe, pınar pınar, dağ dağ dolaşma imkânı tanımış ve halka büyük bir keyif içinde Anadolu’yu keşfetme fırsatı vermiştir. Program vesilesiy- le yapılan folklor alan araştırmaları neticesinde Anadolu’nun henüz tanınmayan içli sesleri, pek de bilinmeyen halk kültürü unsurları gün yüzüne çıkarılmıştır. CHP teşkilatının, Halkevlerinin ve Ankara Radyosu’nun ortak çalışmaları sonucunda ortaya çıkan program hiç şüphe yok ki Cumhu- riyet döneminde devlet politikası hâline gelen “halkçılık” anlayışının tezahürlerinden biri olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’nın tüm dünyayı kasıp kavurduğu bir dönemde yayın hayatına giren ve 1947’ye kadar yayınlarını sürdüren programın özgün türküler başta olmak üzere muhtelif folk- lor unsurlarını yurdun dört bir yanındaki halkla buluşturarak ülkedeki birlik ve bütünlük anlayışının kuvvetlenmesine de katkıda bulunduğunu söylemek mümkündür. HSFS programı, savaşa gir- memekle birlikte savaşın soğuk nefesini her geçen gün daha fazla hisseden ve teyakkuz hâlinde bulunan Türkiye’de, halka, Anadolu’nun dört bir yanından ses veren tabii sesleriyle sükûnet ve huzur aşılayan bir program olmuştur. Program vesilesiyle Halkevleri yörelerinin zengin kültürel özelliklerini Türk halkına ifade etme ve tanıtma fırsatı bulmuştur. Programın bilgilendirici, tanıtıcı ve eğitici yönleriyle de halk tarafından beğenilerek takip edildiği anlaşılmaktadır. Radyonun modern ve etkin bir kitle iletişim aracı olarak ön plana çıkmaya başladığı söz konusu dönemde halkın köklü kültürel özelliklerinin halkın içinden çıkan seslerle ve modern usullerle yurt sathında aksettirilmesi ülke adına önem arz eden çalışmalar arasında yer almıştır. Çağdaş sunuş biçimi ile özgün bir program olarak dikkat çeken HSFS, Türkiye’de yayın hayatı- na yeni bir renk ve soluk getirmiştir. Bu program sanatsal ve folklorik özellikleriyle olduğu kadar Cumhuriyet tarihinde iletişim teknolojilerinin tarihî ve kültürel değerlerin halka aktarılmasında ve tanıtılmasında etkin bir şekilde rol almaya başladığı bir süreci ifade etmesi bakımından da ayrıca önemlidir. İkinci Dünya Savaşı yıllarının zorlu şartları içinde Türk folklor değerlerinin söz konusu 143  “Radyo Anketimiz”, Radyo , C.7, S.78-80, Haziran-Ağustos 1948, s.42-43.