Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati

135 Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati Genel Konular nelerinin sayısı ise 1941 yılı Ekim ayında 97.008 iken, 15 1947 yılı Ocak ayı itibariyle 195.221’e 16 yükselmişti. Bu veriler söz konusu dönem itibariyle radyonun önemli bir iletişim aracı olduğuna işaret etmektedir. Gerçekten de bu dönem halk türkülerinin, yöresel âdetlerin ve ananelerin yenileşme ve ile- riye gitme yollarından biri olarak görüldüğü, bu doğrultuda Anadolu’nun tüm meziyetleri ile sosyal hayata yön vermeye başladığı ve bu münasebetle başarılı çalışmaların ortaya çıktığı bir dönem olmuştur. 17 Nitekim Ankara Radyosu’nda bu dönemde hafta sonları küçük değişiklikler görülmek- le birlikte sabah 7.30-8.30, öğle 12.30-13.30 ve akşam 18.00-22.50 saatleri arasında yayın ya- pılmakta; “Ajans Haberleri”, “Radyo Gazetesi”, “Çocuk Saati”, “Kahramanlar Saati”, “Radyofonik Piyesler”, yerli ve yabancı musiki, plak yayınları, siyasi, iktisadi ve sosyal konulara ilişkin konuş- ma saatleri gibi programların yanı sıra “Bir Halk Türküsü Öğreniyoruz” ve “Yurttan Sesler” gibi doğrudan folklora yönelik programlar da yer almaktaydı. Bu gelişmelerin yaşandığı söz konusu dönemde Ankara Radyosu’nda Türkiye’nin sanat ve folklor değerlerini tarihî ve tabii özellikleri ile bir arada halka sunmak ve tanıtmak üzere Cum- huriyet Halk Partisi’nin telkin, tavsiye ve desteğiyle 4 Aralık 1941 tarihinde “Halkevleri Sanat ve Folklor Saati” (HSFS) adlı bir program yayın hayatına başlamıştır. Halkevlerinin günden güne yoğunlaşan halk musikisi ve oyunları çalışmalarına katkı sağlayan bu program halkın folklora ilgisini artırmaya başlamıştı. 18 Program radyodan ilk aşamada 15 günde bir perşembe günleri yayınlanmış ve 19.45-20.15 arasında yarım saat devam etmiştir. 1942 yılı 21 Mayıs’tan itibaren tatil edilen program 19 1942 yılı Eylül ayında bu kez salı günleri olmak üzere tekrar başlamıştır. 20 1943 yılı Mayıs ayında bir kez daha tatile giren programın fasılalarla 1947 yılına kadar devam ettiği anlaşılmaktadır. 1942’de CHP yayınları arasında çıkan “Halkevleri ve Halk Odaları” adlı kitapta da vurgu- landığı gibi program halk musikisinin, halk oyunlarının ve halk âdetlerinin incelenmesine, bunları temsil edenlerin onurlandırılmasına, halkın ve sanatkârların bunlardan haberdar olmasına ön ayak olmuştu. Halk arasında sevilerek söylenen türküler ve icra edilen halk oyunları yeni bir anlayışla düzenlenmiş, köylerden alınıp şehirlere getirilmiş, münevver gençlerin bunlardan zevk almaları, bunları öğrenip icra etmeleri sağlanmıştı. Öyleki kitapta ifade edildiği üzere vaktiyle yalnız “Zeybek” bilen büyük şehirlerdeki çocuklar, program vesilesiyle “Halay”ı, “Horon”u, “Bar”ı ustaca oynar hâle gelmişlerdi. Bu gelişmelere binaen kitapta: “ İşte böylece Halkevlerinde Güzel Sanatlar, neşenin, terbiyenin ve millî karakterin en ilerde âmilleri olarak ele alınmakta, işlenip yayılmaktadır. Bu sayede Türk halkının ç iftçi millet, asker millet olduğu kadar sanatkâr millet olduğu da meydana konmakta, yeni yetişen Türk sanatkârlarına büyük halk haznesinin kapakları ve örtüleri bir uçtan açılmaktadır. ” denilerek bahsi geçen programın halkta folklor hakkında farkın- dalık yaratılması üzerinde büyük ölçüde etkisi olduğu dile getirilmiştir. 21 CHP Genel Sekreteri Dr. 15  “Radyo Abonelerimizin Sayısı”, Radyo , S.2, 15 Sonkânûn 1942, s.25. 16  “Memleketimizde Ne Kadar Radyo Var”, Radyo , C.6, S.65, Mayıs 1947, s.24. 17  İhsan Hınçer, “Memleket Geceleri”, Folklor Postası , C.2, S.15, Nisan 1946, s.2. 18  Anıl Çeçen, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri , Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2000, s.169. 19  BCA , 490.01.1039.997.1, 12.05.1942. 20  “Haberler”, Ulus , 15.09.1942, s.3. 21  CHP Halkevleri ve Halk Odaları (1932-1942) , Alaeddin Kıral Basımevi, İstanbul-Ankara, s.5.