Ankara Radyosu’nda Halkevleri Sanat ve Folklor Saati

138 Erol EVCİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ramın tertip ve tanzimi için Ankara Halkevi binasının Türk Tarih Kurumu tarafından boşaltılmış durumda olan yerinin V. Büro emrine tahsisi ve bu hususta gerekli kolaylığın sağlanması talep edilmişti. 30 Her Halkevi bulunduğu yerin yöresel musikisi ile folklor hayatına dair örnekleri en tabii şek- liyle yansıtmak ve bu yurt köşesinin güzelliklerini ve özelliklerini tanıtmak üzere hazırladığı ekibi yerel sanatkârlardan seçmekte ve ciddi bir hazırlık aşamasından sonra Ankara’ya göndermektey- di. Programın hazırlık çalışmaları; yıllık planlama, kurumlar arası resmî yazışmalar, bütçe tahsisi, ilgili yörelerdeki alan araştırmaları, katılımcıların tespiti, illerden Ankara’ya ulaşım ve yayın öncesi prova çalışmaları gibi uzun ve meşakkatli bir süreci ifade etmekteydi. Radyo programı için Halkevlerinden gelecek ekiplerin nakil vasıtaları ile Ankara intikal- leri ve zaruri ihtiyaçlarının temini konusunda CHP Genel Merkezi tarafından imkânlar dâhilinde destek verildiği görülmektedir. Zira Halkevlerinin bu tür giderler için harcama kalemleri bulunma- maktaydı. Programa daha çok il merkezlerindeki Halkevlerinin davet edildiği, bununla birlikte icra edilmesi planlanan etkinlikler için ilçe veya belde Halkevleri ile işbirliği içinde çalışıldığı anlaşıl- maktadır. Halkevlerinin bölgelerinde yine Genel Sekreterliğin talepleri doğrultusunda programa hazırlık olmak üzere hususi olarak halk kültürü alan araştırmaları yaptıkları görülmektedir. Etkinli- ğe katılan halkevlerinden bir kısmı radyoda icra ettikleri musikileri ve oyunları takip eden günlerde daha geniş bir program ve içerikle Ankara Halkevi’nde de icra etme fırsatı bulmuştur. HSFS programının CHP tarafından belirlenen ve hazırlıkları sırasında yararlanılması için Halkevlerine gönderilen muhteviyatında muhtelif musikili masallar, âşık atışmaları, muamma asma, temsili oyunlar, musiki dinletileri, halk sanatı gösterileri, bölgelerin folklor özelliklerine iliş- kin münazara programları, düğün âdetlerinin temsili, halk koroları, oyun havaları, yöresel karşı- lamalar, çocuk oyunları, atasözleri, masallar, maniler ve çeşitli âdetler gibi Anadolu’nun zengin folklor unsurları yer almaktaydı. Folklor unsurlarında yörelere özgü çeşitlilik ve ayrıntılar dikkat çekmekteydi. Örnek verilecek olursa programın ana unsurlarından birini teşkil eden türküler, aşk ve kahramanlık türküleri, grotesk türküler, tarihî türküler, köy hayatının safhalarını canlandıran türküler gibi ayrıntılı bir şekilde tasnif edilmiş ve Halkevleri adına programa iştirak eden yerel sanatkârlardan yöreye en uygun türkülerin icrası talep edilmişti. 31 İlerleyen süreç içinde Halkevlerinin program hazırlıkları kapsamında folklor çalışmalarına dair beklentilerinin daha da yükseldiği görülmektedir. CHP Genel İdare Kurulu üyelerinden Kon- ya Milletvekili Sedad Çumralı tarafından Halkevi Başkanlıklarına gönderilen 7 Aralık 1945 tarihli yazı bu konuda iyi bir örnek oluşturmaktadır. Söz konusu yazı ile 1946 yılı içinde Ankara Radyo- su’nda yayınlanan HSFS programına devam edileceği ve bu doğrultuda daha önce programda yer almamış Halkevlerine öncelik verileceği ifade edilmişti. HSFS’ye iştirak etmesi kararlaştırılan Halkevleri tarafından sunulacak programların ilgi uyandırması, halk ve sanat değerlerini ifade edebilmesi için folklor unsurlarını ayrıntılı olarak tasnif eden bir liste hazırlanmıştı. Programı ya- pacak Halkevi tarafından bu listede belirtilen yöresel kültürel özelliklere göre hazırlık yapılması, merkezden gönderilecek yetkili ile işbirliği tesis edilmesi ve programın yer alacağı yarım saatlik süre içinde başarılı bir sunum icra edilmesi beklenmekteydi. Genel Sekreterlik belirtilen hususlara 30  BCA , 490.01.1039.997.1, 03.11.1941. 31  BCA , 490.01.1039.997.1, 15.11.1941.