Aşık Müziği ve Gösterimleri

4 2.1.1.1. Âşık Fasılları Anahtar Kelimeler: Âşık Fasılları Âşıklar gezgin kişilerdi. Hem geçimlerini temin etmek hem de ün kazanmak için köy köy, kasaba kasaba, kent kent gezerler ve fasıllara, karşılaşmalara katılırlardı. Fasıllar genellikle köy meydanlarında, bağ ve bahçelerde, kahvelerde, günümüze daha yakın zamanlarda ise düğün salonları gibi kamuya açık yerlerde icra edilirdi. Yöne eşrafına ait büyük konaklar da, kimi zaman fasıllar için açılırdı. Fasıl icra edilecek akşamlarda yöre halkı bu mekânları doldurarak, televizyon ve radyo gibi eğlence kaynaklarının henüz gelişmediği dönemde, dışarıdan gelen ender eğlence ve kültürleşme unsurlarından biri olan bu fasılları merak ve zevkle izlerdi. Bir yere birden çok âşığın gelmesi ender ve özel bir durumdur. O nedenle âşık fasıllarının icra edileceği günler, özel günlerdir. Zaman zaman âşık fasıllarının icra edileceği gün ve yerler önceden kararlaştırılmış ve bir ölçüde gelenekselleşmiş karşılaşma ve toplantılar olarak tertip edilmiştir. Fasıl icra edilen yere meydan veya divan denilir. Fasıl icra edilen yerler, aynı zamanda, âşık karşılaşmalarının, âşık yarışmalarının ve âşık atışmalarının da icra edildiği yerlerdir. Fasıllar, genellikle atışma ve yarışmaların olmadığı, âşıkların birarada ve birbirini tâkip ederek eserlerini seslendirdiği toplu müzik ortamları biçiminde icra edilmekle birlikte, fasılları izleyen yarışma ve atışmaların da vâki olduğu durumlar görülürdü. Fasıl icrasında ilk aşama, meydanı veya divanı yöneten kişinin, eğer âşıklar birbirini tanımıyorlarsa, onları tanıtmaktır. Fasıllarda âşıkların kendi besteledikleri biyografik şiirlerle kendilerini tanıtmaları da âdettendir. Bunlara ağırlama denilmektedir. Fasılların başında genellikle sesi güzel olan bir âşık tarafından bir gazel biçimi olan kalenderî okunur. Bunun ardından fasıla katılan her âşık tek tek birbiri ardı sıra gezinti yapar. Gezintinin sonunda dem gelmiş olur; yani müzik “tavına” gelir. Bu safhada âşıklar doğmaca larını okur, nazireler söyler ve çeşitli halk şiiri biçimlerini icra ederler. Fasıllara sohbet ve beyitleşme adı da verilir. Âşık fasıllarında aruz vezniyle yazılmış şiirler, hece vezniyle yazılmış olanlarla; bireysel eserler olan koşmalar ve destanlar, Diyarbakır ağzı mayaları gibi anonim halk türküleriyle birlikte, hatta Kerem ve Âşık Garip gibi halk hikâyeleri dahi okunur. Kaynak (Source): Altun, Erman (2001), Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı . Ankara: Akçağ. Boratav, Pertev Nailî, (1938), “Folklor, Halk Edebiyatı ve Âşık Edebiyatı”, İnsan , 2 (Mayıs 1938). Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü ortamda umuma arz yetkisi sınırsız süreyle Kültür Turizm Bakanlığına devredilmiştir. Bakanlık sonraki zamanlarda hazırlanan içerikle ilgili düzeltme, ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Kaynağı Hazırlayan(Grup üyesi) / Emeği Geçen Konu Editörü Proje Yöneticisi Doç. Dr. Suavi AYDIN Prof. Dr. Tayfun ATAY Prof.Dr.Hale KÜNÜÇEN

RkJQdWJsaXNoZXIy NTU2NTE2