Çömlekçilik Risalesi ve Doğu Türklük Sahasında Çömlek Kültürüne Ait Sözvarlığı

37 Çömlekçilik Risalesi ve Doğu Türklük Sahasında Çömlek Kültürüne Ait Sözvarlığı Maddi Kültür Şeyh Muhammed-i Kirmanî bir gün toplandıkları mekâna gelmişlerdi. Yüz (tane) küçük kap, iki yüz (tane) kâse vardı. Üstatları [3b/1] gelinceye kadar ocağa koyup ateş yakmıştı. Ustaları geldiler, dükkâna girdiler. Dükkânda hiç su testisi yok(tu). Etraflarına bakınca, Hz. Mir Kelal(‘ın) çömlekçi ocağında ateş yaktığını gördüler. Üstadı: “Ey öğrencim, küstahlık yaptın” deyince Hz. Mir Kelal: [4a/1] “Gaipten ‘Ey Mir Kelal, su testisini, kâseyi ocağa koyup ateş yak’ diyen bir ses geldi. ‘Ben bilmiyorum, üstadım sokar’ deyip yerimden kalktım. Yine ‘Ey oğul, korkma, nasıl istersen öyle olsun’ diyen ses geldi. Yüce Tanrı’nın emri ve buyruğu ile ateş yaktım” deyip üstatlarına bildirdiler. Üstatları [4b/1] “Eğer sözün doğruysa, ben (ateşten) dört renkli görüntü çıkarırdım, hani (sen de) çıkar” dediler. Hz. Mir Kelal, abdestini tazeleyip, ocak başına çıkıp, oturup iki rekât şükür namazı (için) abdest alıp gökyüzüne bakıp dua ettiler. Gaybdan “Ey Mir Kelal, nasıl istersen [5a/1] öyle olacak” diyen ses geldi. Ondan sonra “Bağışlayan ve esirgeyen Tanrı’nın adıyla” diyerek ocağın ağzını açtılar. Üstatlarının dediği gibi kızıl, yeşil, sarı, gök (rengin), hiçbiri(nde) hata olmayacak şekilde dört kısım şeklinde çıktığını gördüler. Üstatları bu durumu görünce şaşırdılar ve [5b/1] “Ey oğul, bilememişim” deyip özür dileyip izin verdiler. • Çömlekçilik mesleğinin önemi: 5b/3 ile 6a/7 satırları arasında Hz. Âdem’den gelen çömlekçilik mesleğinin farz, sünnet, vacip ve sevap oluş silsilesi sıralanmaktadır. Eğer, “Çömlekçilik kimden kaldı?” diye sorsalar, yüce ve noksan sıfatlardan uzak (olan) Tanrı’nın emir ve buyruğu ile Âdem peygamberden kaldı. Eğer “Çömlekçilik hüneri farz mı, ya da vacip mi, ya da sünnet mi, ya da sevap mı?” diye sorsalar, “Yüce Tanrı’nın [6a/1] Hz. Cebrail’e emriyle farz oldu. Cebrail a.s. Hz. Âdem a.s.’a öğrettiler, vacip oldu. Hz. Âdem a.s. sahabelerine, oğullarına emretti, sünnet oldu. Onlardan pir ve mürşidlere kaldı, sevap oldu.” diye cevap ver. • Çömlekçilik mesleğinin üstatları: 6a/7 ile 7a/5 arasında çömlekçilik mesleğinin öncüleri zikredilmektedir. Eğer “Çömlekçilikte [6b/1] ne kadar öncü, üstat gelip geçmiştir?” diye sorsalar, “On iki üstat gelip geçmiştir: İlk(i) Hz. Âdem a.s., ikinci Ebu’l- Haris, üçüncü Ham, dördüncü Hz. İbrahim, beşinci İmran-ı Tusî, altıncı Allah’ın resulü Hz. Muhammed, yedinci Talha, sekizinci Şeyh Muhammed-i Kiramî, dokuzuncu Hz. Seyyid Mir Kelal, onuncu Hz. Bahaüddin [7a/1] Nakşıbend-i Buharî, on birinci Baba-yı Kasî, on ikinci Mir Kelal’dır.” diye cevap ver. • Çömlekçilik mesleğinin vacipleri: 7a/3 ile 8a/7 arasında meslekte vacip olan 10 özellik zikredilmektedir.