Çorum Kültür Envanteri

26 dengeli oranlara sahiptir. Eski Çorum Evleri de yapıldıkları dönemin geleneksel yaşantısının bağımsız ruhu- nun, dayanışmasını yansıttığı gibi, mimarisi ve çevresel nitelikleri açısından da önem taşımaktadır. Çorum Evlerinin planı, geleneksel Türk evi plan anlayışının yerel özelliklerle karışmasından meyda- na gelmiştir. Arazi yapısı, çevre şartları, ailenin ekonomik koşulları ve kendilerine özgü ihtiyaçları planlama- yı etkilemiş, farklı plan şemaları gelişmiştir. Çorum Evleri genelde iki katlı olup, çıkmalıdır. Yapımlarında ahşap çatkı araları kerpiç dolgu şeklinde olan “Hımış” tekniği veya kalın kalaslar arası aralıksız olarak ince çıtalarla kapatılıp, üzerine sıva sürülerek yapılan “Bağdadi” teknik kullanılmıştır. Evler genellikle sokak kenarlarına ya da bahçenin kuzey köşelerinden birine yapılmıştır. Evlerin dışarı ile ilişkisi kesiktir. Ev halkının, özellikle kadınların bahçe içinde rahatlıkla ça- lışabilmesi için bahçenin etrafı yüksek kerpiç duvarlarla çevrilmiştir. Sokağa açılan cümle kapısı ahşap, ka- natlı türdedir. Üzerlerinde günümüze çoğu ulaşamayan genelde sıkılmış yumruk biçiminde madeni kapı tok- makları vardır. Bu kapılar oymalı, sade ya da sac kaplıdır. Bazı evler sokağa cepheli olarak yapılmış olup, bu kısım pencereleri ya hiç yapılmamış veya küçük ve yüksek olarak yapılarak sokakla irtibatı kesilmeye çalışıl- mıştır. İki katlı olan eski Çorum Evlerinin birinci katı (zemin kat) genellikle mutfak, kiler gibi birimlerden olu- şur. Ayrıca kışı çok soğuk geçen günler için bir de kışlık oda bulunur. Esas yaşamın geçtiği bölüm ikinci kat- tır. Bu kata genellikle ahşap, trabzanlı, döner bir merdivenle çıkılarak sofaya açılmaktadır. Odalar hem yat- ma, hem oturma ve yemek yerken kullanılırdı. Odalardan biri diğerlerine oranla daha büyük ve süslü olarak yapılır ve burası misafir ağırlamak için kullanılırdı. Üst kat odaları genellikle sokağa doğru çıkmalı olarak ya- pılmış olup, alt kata nazaran daha geniş planlıdır. Evler genelde ana cephede iki yanda çıkmalı yapılmış, bazı evlerde çıkma araları balkon olarak de- ğerlendirilmiştir. Odaların taban ve tavanları genelde ahşaptır. Bazı evlerin tavanlarında süslemeler görülür. Yüklükler, yaşmaklı ocaklar, şerbetlikler, odalarda başlıca unsurlardır. Ocakların yaşmak kısımları genelde alçıdan olup, oyma tekniğinde süslenmiştir. Ocağın iki yanında duvarda yer alan küçük nişler ise gerekli mal- zemelerin konulduğu yerlerdir. Evlerin iç duvarları ve dış cepheleri tatlı kireç sıvalıdır. Evlerin üzerleri de kırma çatı, beşik çatı gibi çeşitli çatı tiplerindedir. Çatı üzerleri alaturka kiremitle örtülüdür. Zamanla bunun yerine Marsilya kiremidi almıştır. Bazı evlerin giriş cephelerinde, ikinci katın üst köşelerinden birinde veya alınlık altında yazı ve evin tarihini gösteren levhalar vardır. Çorum’un eski evleri Türk toplumunun geleneksel yapısı ile bütünleşmiştir. Söz konusu evlere; Çorum’un Çepni, Karakeçili, Devane gibi eski mahalleleri ile İskilip ,Sungurlu ve Kargı’da rastlanılmaktadır. Çorum’da geleneksel Türk Evi niteliklerini taşıyan az sayıda ev kalmıştır. Bu evler 19. yy. sonu ya da 20. yy. ’ın ilk yarısına tarihlenmektedir. Çorum’daki tescilli evlere örnek olarak Alaybey Sokaktaki restore edilerek restorant olarak hizme- te açılan Katipler Konağı, aynı sokaktaki Alaybey Konağı, Osmancık Caddesindeki Tekkeli Hoca Evi, Veli Paşa Konağı sayılabilir. Günümüzde eski Çorum’u yansıtacak sokaklar kalmamıştır. Karakeçili, Üçdutlar, Devane gibi eski mahallelerdeki bazı yapılar bugüne kadar gelebilmiş ve ayakta durma çabası içindedir.