Çorum Kültür Envanteri

458 hakkında hikâye ve menkıbeler anlatılmakta, O’nun hayatına dair bilgiler verilmektedir. Bu günlerde verilen bütün yemekler hayırseverler tarafından karşılanmaktadır. İsteyenler, evlerinde de yemek hazırlayıp getirebilmektedir. Birlik ve beraberlik içinde paylaşım ve ortaklaşa faaliyet sağlanmaktadır. Üçüncü gün ise, toplu sünnet törenleri yapılıp, şenlik düzenlenmektedir. Kutlamalar boyunca, türbe ziyareti yapılmaktadır 18 . 4.6.Diş Hediği Geleneği: Çorum’da yapılan diş hediği kutlamaları çeşitlilik göstermektedir; geleneksel niteliğiyle birlikte mevlit okutanlar olduğu gibi, eğlence biçiminde kutlayanlar da vardır. Diş hediği için kullanılan asıl malzeme buğdaydır. Buğdaya, nohut ve kuru fasulye de ilave edilir. Bazı yerlerde, pirinç ilave edildiği de görülür. Pirincin tercih edilmesinin nedeni, bebeğin dişlerinin pirinç gibi tane tane olacağı inancıdır. Yapılan diş hediği akrabalar, komşular, eş dost çağırılarak kutlamalar eşliğinde yenilir. Yapılan hedik artarsa komşulara dağıtılır 19 . 5.Alevi İnancı: Alevilik denilince, akla gelen en önemli değerlerden birisi Cem’dir. Cem’de sadece ibadet yapılmamaktadır; Cem’i idare eden Dede, cemaati ile güncel meseleleri, sorunları da konuşup çözüm yollarlı bulmaya çalışmakta, mecliste bulunanları çeşitli konularda bilgilendirmektedir. Buna örnek olarak, Çorum’da son yıllarda Kene ile bulaşan hastalık hakkında, bilgi verilmekte, Cem’e gelenler uyarılmaktadır. Dedeler bildiklerini kendilerinden sonraki nesillere aktarmaktadır. Zira, bu gönül işidir; talebi olamayana değil de geleneği devam ettirmek isteyene öğretilir. Bu kişi Dede’nin oğlu da, bir başkası da olabilir. Çorum’daki Aleviliği Anadolu’nun herhangi bir bölgesinden kesin çizgilerle ayırmak doğru değildir. Alevi inancına göre “yol bir, sürek farklı”dır. Cem’lerde yapılan on iki hizmet hiçbir bölgede farklılık göstermez. Bu on iki hizmet ve Cem’in kaynağı “Kırklar Cemi”dir. Cem yapılmadan önce kurban kesilir. Kurban eti gelmeden önce insanlar yaptıkları kötülüklerden arınmak için tövbe ederler, kırdıklarını, incittiklerini, düzeltmeye çalışırlar. Daha sonra Dede’nin önüne seccade serilir. Bu seccadenin üzerine kurbanı temsilen iki kişi gelir. Bu iki kişi Cem’de bulunanlardan rızalık alır. Cem’de önemli bir nokta da halkın iradesidir. Halkın rızasını almayan bir kişi ceme giremez. Cem’e girecek kişi âli, ulu olmalıdır. Ceme giren tüm insanların huzurlu olması gerekir. Cem’e girenin sade, temiz ve insanlarla barışık olması gerekmektedir. Cem esnasında sazın önemli bir yeri vardır. Sazın yanı sıra semah da Cem’de önemli bir unsurdur. Semah esnasında yapılan her hareketin bir manası vardır. Yaratana saygı, sevgi semahtaki hareketlerle gösterilir. Alevilikte Allah, Hz. Muhammed (s.a.v) ve Hz. Ali (r.a.) yolu takip edilir. Bu, Cem’de yakılan üç mum ile temsil edilir. Bu mumlar nurun temsilcisidir. Bu nur ile Cem’de bulunanların yüzü aydınlanır. Alevilik inancında musahipliğin de <kardeşlik-kardeş seçme> önemli yeri vardır. Musahiplik ile omuz omuza verip birlikte kazanarak, yaşamı kolaylaştırmak amaçlanmıştır. Zekât olarak yıl içinde verilen para Alevilikte musahip aile ile paylaşılır. 5.Müzik Kültürü: Üflemeli çalgılardan zurna, halaylarda davula eşlik eder. Dilli dilsiz çoban kavallarıyla, dilli çobandüdükleri yörede kullanılan üflemeli çalgılardır. Yörede vurmalı sazlardan davul yaygındır. Çeşitli büyüklükte tef, zil ve kaşık da kullanılır. Alaca ve Mecitözü dolaylarında yaylı sazlardan kemane (kemençeden büyükçe ve ona benzer) çalınmaktadır 20 . 6.Halk Oyunları: Halk oyunlarının ismi yöreden yöreye farklılık göstermektedir. Ancak, başta toplu oynananlar olmak üzere, tekli veya ikili üçlü biçimde oynananlara bakıldığı zaman, oyuna eşlik eden ezgide ve oyun hareketlerinde bazı farklılıklarla birlikte, ortaklıkların da öne çıktığı görülmektedir. Davul zurna ile birlikte, bağlama, bazı yerlerde klarnet ile davul veya koltuk davulu kullanılmaktadır. 18 ������������������������������������������������������ M. Öcal Oğuz, Tuğçe Işıkhan, 2006, a.g.e., s. 61-62. 19 ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Döndü Süveyda Yaman tarafından, Çorum’da, 2008 yılının nisan ayında yapılan “Çorum’da Diş Hediği” isimli derleme çalışması bilgileri. ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Şevket Karaçay ve Mehmet Ünalır tarafından, 2008 yılının nisan ayında hazırlanan “Çorum’da Müzik Kültürü” konulu seminer çalışması notları.