Datçada Guş Dutmak ve İpek Dokumacılığı, Muğlada Guş Dutmak

257 Datça’da (Muğla) “Guş Dutmak” ve İpek Dokumacılığı Maddi Kültür HızırşahKöyüGeleneksel El SanatlarınıYaşatma veGeliştirme Projesi Datça’da geçmişten günümüze kadar gelmiş ve pek çok aile için önemli bir gelir kaynağı olmuş ipek böceği yetiştiriciliği, yörede turizmin ön plana çıkması ile birlikte eski önemini yitirmiş- tir. Ancak 2009 yılında Datça Kaymakamlığı, Muğla İşkur İl Müdürlüğü ve Halk Eğitim merkezi işbirliğinde hayata geçirilen “Hızırşah Köyü 3 Geleneksel El Sanatlarını Yaşatma ve Geliştirme Projesi” ile ipek böceği yetiştiriciliği tekrar yaşatılmaya çalışılmıştır. Proje kapsamında Hızırşah köyünde bulunan eski bir okul binası kaymakamlık tarafından onarılarak ipek dokuma atölyesine dönüştürülmüştür (Fotoğraf 10). Proje kapsamında 6 adet, 2 ayaklı, 2 gücülü dokuma tezgâhı alınmıştır 4 . İpek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokumacılığı konusunda 20 kadına eğitim verilmiştir. 2011 yılında bu kadınların sayısı 5 iken günümüzde atölyede 3 kadın bu işi sürdürmekte ve aile bütçesine katkı sağlamaktadır. Proje kapsamında eğitim alan kadınlardan biri ise girişimcilik ör- neği sergileyerek bir atölye kiralamış ve bu işi kendi çabaları ile sürdürmektedir. Günümüzde ipek böceği yetiştiriciliği çok zahmetli ve ekip çalışması gerektirdiği için eski uygulamalar kısmen de olsa değişerek devam etmektedir. Günümüzde köyde üretim yapan atöl- yeler ipek böceği yumurtalarını artık Bursa Koza birlikten temin etmektedirler. İpek böceği yumur- ta olarak geldiği gibi kurtçuk olarak da gelmektedir. Koza birlik yörede ipek böceği yetiştiriciliğini ve dokumasını desteklemek amacıyla bunları tamamen ücretsiz göndermektedir. Kurtçukları gönderdikten sonra da desteğini sürdürmektedir. İpek böceği yetiştiricilerini kurtçukların bulun- dukları ortam ve beslenmeleri konusunda bilgilendirmek amacıyla 1 ay boyunca her hafta kontrol etmektedir. Kurtçuklar tozsuz, ıslanmamış ve kızışmamış (sıcakta kalmamış) kendi boylarında parçalara ayrılmış yapraklarla beslenmektedir. Ortam sıcaklığı gece gündüz 25 0 C ve nem oranı %85 olacak şekilde ayarlanmaktadır. Kozaların sarılması bir ayı bulmaktadır. Bir ayın sonunda kozalar Bursa Koza Birliğe gönderilerek çözülmüş iplik halinde geri gelmektedir (Özlem Görgülü). Bu süreçte ipek böceği yetiştiricisi bir tek çözgü çözme işlemi için ücret ödemektedir. Bunun dışında koza birlik yetiştiriciden ücret talep etmemektedir. 3  6360 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile birlikte büyükşehir belediyesi haline gelen Muğla’nın köyleri mahalle olmuştur. Günümüzde Hızırşah köyü de mahalle olarak geçmektedir. 4  Nurten Akkuş (2017), eskiden proje kapsamında kurulan tezgâhlardan farklı olarak 2 ayaklı daha basit düzenekli “düven” denilen tezgahlarda dokuma yaptıklarından bahsetmiştir.