Demir Çağı

1.6.3. Frig Krallığı Anahtar Kelimeler: Frig, Bryg, Gordion, Gordias, Midas Herodotos ve Strabon gibi Eskiçağ yazarlarına göre, Makedonyalıların komşuları olan ve Avrupa'da oturdukları sırada Brygler ya da Brigler adını taşıyan Frigler, Trakya'dan Boğazlar yolu ile Anadolu'ya göç eden Trak boylarından biriydi. Genel olarak kabul edilen görüşe göre, MÖ 1200 yıllarına doğru başlayan ve dalgalar halinde 100 yıl kadar süren Trak göçleri, Hitit İmparatorluğu'nun yıkılışını izleyen dönemde yoğunlaşmıştı. Adlarına Homeros destanlarında rastladığımız Mygdon, Askanios, Otreus gibi liderlerin önderliğinde Friglerin ilkel bir aşiret düzeninde yaşamlarını sürdürdüğü ve zamanla Sangarios (Sakarya) Nehri vadisine doğru yayıldıkları anlaşılmaktadır. Frigler, buradan güney ve doğu yönde genişleyerek Anadolu içlerine yayılmaya devam etmiştir. Bilimsel araştırmalar ilk Frig göçlerinin MÖ 11. yüzyıla doğru Polatlı yakınlarındaki Yassıhöyük'e ulaştığını göstermektedir. İlk kralı, MÖ 8. yüzyılın ilk yarısında başkent Gordion'a adını vermiş olan Gordios (Gordias)’tır. Kral Gordios'tan sonra, MÖ 742 veya 738’te Frig tahtına oğlu Midas geçmiştir. Antik batı kaynaklarında, daha çok efsanevi kişiliğinden söz edilen kral Midas, Assur kaynaklarında "Muşkili Mita" adı ile tarihi bir kimliğe sahiptir. Midas'ın, MÖ 8. yüzyılın 2. yarısında Orta Anadolu Platosunda, batı kanadını Gordion merkez olmak üzere Trak kökenli Frigler'in, doğu ve güneydoğu kanadını Muşki ve Taballer'in oluşturduğu bir devletin kralı olduğu anlaşılmaktadır. Arkeolojik ve epigrafik bulgulara göre, Frigler Halys’in (Kızılırmak) doğusunda Çorum, Tokat ve Kırşehir; kuzeyde Samsun; güneyde Niğde ve Konya; güneybatıda Burdur ve Elmalı Ovası; batıda Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya; kuzeybatıda Bandırma yörelerine kadar etki alanlarını genişletmişlerdi. Gerek antik batı kaynakları, gerekse arkeolojik buluntular, Frig-Batı ilişkisinin MÖ 8. yüzyılın sonlarında yoğunluk kazandığını göstermektedir. Buna göre kral Midas, bir yandan doğu ve güneydoğu Anadolu'da Urartu, Kuzey Suriye ve Assur ile diğer yandan batıda Batı Anadolu sahilleri ve Kıta Yunanistan ile ilişkiye giren Anadolu'nun ilk Demir Çağ kralı olarak haklı bir üne sahip olmuştur. Midas'ın ölümü hakkında Assur belgelerinde herhangi bir bilgi verilmemiştir. Antik batı kaynaklarında ise, onun Kimmerlı istilâcılara karşı aldığı yenilgiye dayanamayıp boğa kanı içerek intihar ettiği bildirilmektedir. Başkent Gordion'u yağmalayıp yıkan, Midas'ın ölümüne neden olan Kimmer istilâsı için, antik dönem yazarlarınca tarih olarak, yaklaşık olarak M.Ö. 7. Yüzyılın ilk çeyreği verilmektedir.