Demir Çağı

1.6.6. Karialılar Anahtar Kelimeler: Karia, Karlar, Mykale Dağı Antik Dönemde kuzeyde Büyük Menderes (Maiandros), kuzeydoğuda Babadağ (Salbakos), doğuda Kızılhisar-Acıpayam Ovası, güneydoğuda Dalaman (Indos) Çayı, batıda ve güneyde ise Ege Denizi ile çevrili olan bu bölgenin ismi, Batı Anadolu´da Kıta Yunanistan’ dan gelen göçler öncesinde var olduğu düşünülen 3 halktan bir olan Kar’lardan türemiştir. Bu halk, M.Ö. IV. yüzyıla değin yerel hükümdarların yönetiminde yaşayıp, kendi dillerini korumuştur. Kökenleri hakkında birbirinden çok farklı bilgilere yer alır. Homeros, Karlar’ın Troia’nın yanında savaştığını, Miletos ve Mykale Dağı çevresinde yaşadıklarını belirtirken, Herodotos ise Karlar’ın eskiden Leleg ismi altında adalarda yaşadıklarını, Girit Kralı Minos’a bağlı olduklarını ve vergi yerine gemilerde çalışacak adam gönderdiklerini bildirir. Ancak Herodotos Karlar’ın bu anlatımını kabul etmez ve kendilerinin her zaman Kar ismini taşıdıklarını ve anakarada yaşamış olduklarını iddia ettiklerini belirtir. Buna kanıt olarak diğer kardeş halklardan Karların, Mysialılar ve Lydialılar ile birlikte Mylasa ’daki Zeus Karios Tapınağı’nda ibadet ettiklerini gösterir. Kendileri her ne kadar anakaranın yerlisi olduklarını vurgulamışlarsa da, birçok yerde karşımıza çıkan Zeus Labrandos’un simgesi çifte balta (labyrs) Karlar’ın bir şekilde Girit kültürü ile ilişkilendirilebileceğine işaret eder. Thukydides de Herodotos gibi Karlar’ın bir zamanlar adalarda yaşadığı kanısındadır. Peloponnessos Savaşları sırasında Delos Adası’nda açılan eski mezarların çoğunun Karia tipi savaş aletleri içerdiğini, bu açıdan Karlar’ın eskiden burada yaşamış olabileceğini bildirir. Herodotos’a göre, miğferlerin üzerine takılan sorguç, kulplu kalkan ve kalkanlara kazınan işaretler Karia geleneklerine has özelliklerdir. Ayrıca yemeklerde kadın ve erkeğin beraber oturmaması da bu özellikler arasında sayılmaktadır. Karia’da Kar’larla aynı bölgeyi paylaşan ikinci bir yerleşik halk da Lelegler’dir. Homeros, Troia yandaşları arasında saydığı Leleglerin kral Altes önderliğinde Troia’nın güneyinde Satnioeis nehri kıyısındaki Pedasos şehrinde yaşamış olduklarını aktarır. Troia savaşı sonrasında ise geçtikleri yerlerde birçok iz bırakarak güneye inerek, Karia bölgesindeki Halikarnassos (Bodrum) civarına yerleşmiş oldukları kabul edilir. Lelegler, Troia savaşı sırasında ve sonrasında daima Karlarla birlikte anılmıştır. Karlar ve Lelegler her zaman birbirleriyle bağlantılıdırlar. Antik yazarlar onların hem Troas’da hem de Karia’da birlikte yaşamış olduğunu aktarırlar. Herodotos, Kar ve Leleg halklarının aynı halk olduğunu belirtirken, Strabon, genelde Kar’ları Leleglerden ayrı tutmakla birlikte bir yerde bunların aynı halk olduğundan bahseder, ancak burada da başkasının yargısını aktarıyor görüntüsündedir. Leleg ve Kar toplumları hakkında verilen bilgilerde Lelegler her zaman ikinci planda gösterilmişlerdir. Pausanias, Leleglerden “Karia soyunun bir bölümü” olarak bahseder. Bölgeye ismini veren Karlar’ın ve diğer bir halk olan Lelegler’in kökenleri hakkında henüz kesin bir sonuca varılamamaktadır. Eski kaynakların verdiği bilgiler doğrultusunda Yunan kolonizasyonundan önce Karlar’ın, Lelegler ve Palasglarla karısmış, Ege Bölgesi’nin (Anadolu’nun batı kıyısı, Ege Adaları ve Yunanistan) çeşitli yerlerinde yaşamış oldukları düşünülebilir.