ESER ADI

69 Geleneksel Kültürde Kadına Yüklenen Değerlerin Haklbilimsel Açıdan Değerlendirmesi Genel Konular ANADOLU’DA GELENEKSEL KÜLTÜRDE HAMİLELİK ESNASINDA ÇOCUĞUN CİNSİYETİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN YORUMLARDA KIZ ÇOCUĞUNA YÜKLENEN DEĞERLERİN KARŞILAŞTIRILMASINA YÖNELİK DEĞERLENDİRME Hamile kadının doğuracağı çocuğun cinsiyeti tüm toplumlarda merak konusu olmuştur. İnsanların geleceği bilme arzusu doğum adetleri içerisinde önemli yer tutan cinsiyet tayini ile ilgili uygulamalara da yansımıştır. Bu uygulamalarda kadın ve erkeğe yüklenen toplumsal değerlerin doğacak çocuğun cinsiyetiyle ilgili yorumlamalarda etkili olduğu görülmektedir. Buna bağlı olarak; günlük hayatta karşılaşılan her türlü rastlantısal olaylar halk tarafından yorumlanarak, cinsiyete dair bir ön belirti olarak kabul edilmiştir. Geleneksel kültürde halk; hamile kadının davranışlarına, fiziksel görünümüne ve sancının geliş biçimine bakarak çocuğun cinsiyeti ile ilgili geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunmaktadır. Günümüzde hamileliğin dördüncü ayından itibaren modern tıp yöntemleriyle cinsiyet saptaması yapılmasına rağmen, halk arasında dört aylık döneme kadar cinsiyete yönelik yorum ve uygula- malar halen devam etmektedir. Bu uygulamaları kısaca özetlemek istiyorum. “Kadın aş erdiği zaman çok ete düşkün olursa oğlan doğurur, - oğlan ete kız ota derler. Oğlan; anne karnında kırk günde, kız; altı ayda canlanır. Kadının karnı sivri olursa erkek, yassı olursa kızı olacak derler. Oğlanın sancısı tatlı, kızın sancısı acı gelir. Yaşarken de kızın derdi çoktur. Kız ana karnında kasıktan yukarı çıkmaz, aşağıda olur, oğlan aşağı inmez yukarıda olur. Oğlan çocuğu evde kalacağı için doğarken yüz üstü, kız çocuğu evlenip gideceği için dışarı ba- karak gelir.”(Çorum) “Kız hamileliğinde can darlığı olur. Kız kısmı kara günlü, anasının karnındayken kendini belli olur. ”(Elazığ) “Kadın hamileyken sağ ayağından aksarsa oğlan, sol ayağından aksarsa kız doğurur. Ekşi yiyen kadın kız, tatlı yiyen kadın oğlan doğurur.”(Sivas) “Çocuk karında ilk canlandığı zaman sol tarafta oynarsa kız, sağ tarafta oğlan doğacak derler.”(Artvin) “Kadın ekşi yerse kız, tatlı yerse oğlan doğurur. - Ye ekşiyi doğur Ayşe’yi, ye tatlıyı doğur atlıyı” denir. Kadın güzelleşirse oğlan, çirkinleşirse kız doğurur.– oğlan anayı, kız kendini süsler.- Oğlan bezer, kız bozar. Hamile kadının karnına ellediğin zaman çocuk sağ yana bakıyorsa oğlan, sol yana bakıyorsa kız doğacak, Kız doğuracak kadının yüzünde siyah leke, oğlan doğuracak kadının yüzü kırmızı olur.”(Uşak) “Kız doğuracak kadının yüzü morarır, erkek doğuracak kadın beyazlaşır. Kadının karnı gevşekse kız doğuracak denir, sıkıysa erkek doğuracak denir. Kızın sancısı keskin, oğlanın san- cısı tatlı olur. Kadının karnı gevşekse kız, sıkıysa erkek doğuracak denir. Erkek çocuk karında daha yüksekte durur, kız çocuk daha alçakta durur. Çocuk önce sağda çabalarsa oğlan doğar solda çabalarsa kız doğar. Kız doğuran morarır, oğlan doğuran beyazlaşır.”(Trabzon)