Halk Kültürünün Ve Geleneğin Tiyatro Sanatının Araçlarıyla Yeniden Üretimi Ve Geleceğe Taşınması

62 Nuray ÇIRPICI - Şaziye DAĞYAPAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ve sahnelemelerinin içine, günümüze kadar sızdırmaya devam etmiştir. Böylece, Türk tiyatro- sunun Batılılaşma çabalarına rağmen, aynı zamanda bu çabaya direnç göstererek, öyküsünü kültürel belleğinde var olanlarla kurmaya dönük teatral ürünleri görebilmemiz mümkün olmuştur (Güçbilmez, 201; s. 21, 93, 156, 157, 182). Bu doğrultuda, Türk tiyatro oyun yazarlığı, Anadolu’nun birçok yöresine özgü ağız ve aksanları kullanan karakter ve tiplemelerin yer aldığı oyunlar üretmiş, sözlü kültür ortamında, bayram, ritüel, geleneksel yaşama ait belleğinde yaşayan her çeşit unsuru tiyatro metinlerinde kurgusal bir yapı içinde kullanmış, sahnelemeler sırasında bu kurgusal bellek canlandırılmıştır. Bu üretimler sırasında, efsane, destan, masal gibi anlatı formlarını, geleneksel yaşama ilişkin süregelen uygulamaları ya da kültürümüzün içinde yer etmiş önemli şahsiyetleri ve onların dün- ya görüşlerini birer hatırlama figürü olarak metinlere yansıtmış ve sahneye taşınarak seyirciyle buluşturmuştur. Ele aldığı bu türden konularla birlikte, Türk tiyatrosu metin ve sahnelemelerinde, bir yan- dan da, somut olmayan kültürel mirasımızı yansıtan oyun metinleri ortaya çıkmıştır. Örneğin; ev- lenme, doğum, ölüm geleneklerinden, geleneksel sohbet toplantılarına, Mevlevî ve Bektaşî tören- lerine ya da Yunus Emre, Mevlana, Karacaoğlan gibi kültürümüze mal olmuş, önemli şahsiyetlere ve onların öğretilerine ve hatta “Yaşayan İnsan Hazinelerimize” kadar uzanan geniş bir yelpa- zede belirerek, kültürel aktarıma, tiyatro edebiyatı ve sahne sanatının diliyle katkı sağlanmaya devam edilmiştir. Bu açıklamalar doğrultusunda, bildirinin bundan sonraki kısmında, dramatik bir metnin içinde halk kültürü öğelerinin ne şekilde kullanılabileceği ve bu yolla, halk kültürü ve geleneğin tiyatro sanatının araçlarıyla geleceğe aktarımının ne şekilde sağlanabileceği yönündeki görüşü destekleyen, Devlet Tiyatroları repertuvar havuzundaki Türk tiyatrosu oyun metinlerinden örnek- ler verilecek ve bu oyunlarda halk kültürü ögelerinin izleri sürülecektir. 3. Devlet Tiyatroları Repertuvar Havuzundaki Oyunlarda Halk Kültürü ve Geleneğin İzleri Bildiride, bakışın Devlet Tiyatroları (DT) repertuvar havuzuna yöneltilmesinin iki temel ne- deni vardır: Birincisi, 1947 yılında fiilen, 1949 yılından itibaren de yasal olarak faaliyet gösteren DT’nin görev ve yetkileri “yerli ve yabancı eserlerle halkın genel eğitimini, dil ve kültürünü yükseltmek, Türk sahne sanatlarının yurt içinde ve yurt dışında gelişmesini ve yayılmasını, tanıtılmasını sağ- lamak, Türk dilini yerleştirmek ve şive birliğini meydana getirmek, temel değerler üzerinde doğru yargılara varılmasını sağlamak, sanat estetik duygusunu geliştirmek amacı ile yurt içinde tiyatro- lar açmak, yurt içinde ve yurt dışında turneler ile milli ve milletlerarası festivaller düzenlemek, yö- netmek ve denetlemek” olarak belirlenmiştir. DT, ülkedeki tiyatro yaşamına yön veren en önemli kurum olarak ulusal tiyatronun nasıl olması gerektiği konusundaki tartışmaların da odağında dur- maktadır. Bu kapsamda, kurulduğu yıldan itibaren oyun yazarlığının gelişmesi ve desteklenmesi için de çalışmış; Türk tiyatro yaşamına evrensel ölçekte eserler veren yazarlar kazandırmıştır.