Ihlara Vadisi ve Çevresi Kırsal Yerleşmelerinde Yapı Sanatı ve Geleneksel Yapı Ustalığı

115 Ihlara Vadisi Ve Çevresi Kırsal Yerleşmelerinde Yapı Sanatı ve Geleneksel Yapı Ustalığı Maddi Kültür tır. Bu sayede usta tarafından rahatça işlenir. Zaman içerisinde bünyesindeki suyu atar ve bir süre sonra sertleşir, sertleştikçe de direnç kazanır. c. Cingi Taş: Sertliğinden dolayı yonulamayan, ancak kırılarak kullanılan bir taş türüdür. Kemer taşlarına saplanan ve kama adı verilen öğelerin yapımında kullanılır. d. Kefeki “Kövek” taşı: Çok yaygın olmamakla birlikte, kemerlerin arasını doldurmak amacıyla kullanılan kapak taşlarının yapımında kullanılan gözenekli ve hafif bir taş cin- sidir. Taş ustası elindeki taşı yontup işlerken gönye ile köşelerin dikliğini sık sık kontrol eder. Taşların arkaya bakacak yüzleri yani sırtları harcı daha iyi tutması ve bu sayede duvarın muh- kemliğinin artması için fazla yontulmadan bırakılır. İşlenen taşlar kullanıldığı yere göre farklı isim- ler alabilmektedir: Kemer taşı, köşe taşı/ürkün, dil taşı (kemerin ortasındaki taş), helik taşı, kapak taşı vs. 5.2. Toprak Yörede toprak malzeme duvar arasında dolgu malzemesi ve bağlayıcı olarak (Çamur har- cı ve şillez), duvar yüzeyinde sıva şeklinde ve dam kaplamasında karşımıza çıkar. Şillez/şıllaz ince kıvamlı ve sulu olarak tanımlayabileceğimiz bir dolgu malzemesidir. Şillez harcı elde etmek için önce bir kuyu kazılır, içine su ile birlikte elenerek hazırlanan şillez toprağı konulur ve çapa ile ayran kıvamına gelene kadar karıştırılır. Daha sonra duvar arasına helik taşları ile birlikte uygu- lanır. Bir saat sonra kurur. Çamur harcı ise toprağın su ile karılmasıyla elde edilen bir tür iptidai harçtır. Taşların arasında bağlayıcı olarak kullanılır. İç duvarlarda kullanılan sıva malzemesi bir tür beyaz toprak ve samanın suyla karılmasıyla meydana getirilir. Toprak malzeme ayrıca dam kaplamasında da kullanılmıştır. Dam kaplamasında kullanılan toprak samanla karıştırılan bir tür çorak topraktır. 5.3. Alçı Alçı malzemenin iki ayrı kullanım alanı vardır. Birincisinde taş duvarlarda taşların bitiştiği çizgiler alçıyla kaplanmakta ve bu yolla şillezin duvardan dışarıya doğru akması önlenmektedir. İkinci kullanım alanı ise örtü sistemidir. Belisırma Köyü’ndeki doğal alçı taşı yörede toz haline dö- nüştürülerek toprak damların sızdırmaz özellik vermesi amacıyla örtü sisteminde uygulanmıştır (Ulusoy Binan, 1994:206). 5.4. Ahşap Karakteristik coğrafi özelliklerinden dolayı yörede ahşap malzeme son derece sınırlı öl- çeklerde kullanılır. Kapı, pencere doğramaları, dolaplar, iki katlı evlerde katları ayıran taban/ tavan yapımında (hezen kavak ya da kavak hezeni) ve bilhassa düz örtüde mertek olarak karşı- mıza çıkar. Kullanılan ağaç türü selvi ya da kavak ağacıdır. 6. Geleneksel Yapı Teknikleri Yörede iki ana yapı tekniği karşımıza çıkar. Bunlar: 1.Kesme/oyma tekniği ve 2.Yığma duvar tekniğidir. Üçüncü bir teknik de bu iki yapı tekniğinin bir arada kullanıldığı karma inşa tekniğidir.