İnanca Dayalı Sivil Toplum Kuruluş Sembolleri - Ankara Alevi - Bektaşİ Dernekleri Örneği

105 İnanca Dayalı Sivil Toplum Kuruluş Sembolleri - Ankara Alevi - Bektaşî Dernekleri Örneği - Gelenek, Görenek ve İnançlar Bugün Türkiye’de hemen her şehir merkezinde, kimi küçük kasaba ve köylere kadar uza- nan yerleşim birimleri ile birçok Avrupa ülkesinde çeşitli STK adı altında toplanan inanç grupları içinde Aleviler, dergâh, ocak, vakıf, enstitü, araştırma merkezi ve federasyon gibi kurumların çatısı altında veya dergi çevresinde kendilerini ifade etmektedirler. Alevi veya Alevi-Bektaşi kimliğiyle örgütlenen Alevi/ Alevi-Bektaşi inanç grubuna dâhil olan kitlelerin örgütlendikleri merkezlerin başında Ankara gelmektedir. Vakıf, dernek veya dernek bileşenleri olarak federasyonlar, kendilerini ifade etmek ve tanıtmak maksadıyla çeşitli görsel unsurları kullanmaktadırlar. Kullanılan görseller başta dernek veya vakıf amblemleri/logoları ola- rak sivil toplum örgütlerini tanıtıcı birer unsur olmakla birlikte, logo/amblemler dışında kullanılan görsel veya yazılar, o sivil toplum örgütlerinin fikri ve inanç yapılarını, siyasi duruşlarını da ifade etmektedirler. Ayrıca Alevî-Bektaşî inanç grubuna mensup olanların birlikteliğini ifade eden sivil top- lum örgütlerinin kullandığı logo/amblemler, mensuplarının kimliğiyle ilgili bilgi verip kendilerini ifade yolu sayılırken aynı zamanda üyesi/ mensubu olmadıkları diğer kesimlere gerekli mesajları verebilecekleri bir vasıta olarak görülmektedir. Sivil Toplum kuruluşları mensuplarının tek tek veya toplu olarak söyleyemedikleri/ yazamadıkları ifade edebilecekleri, kendi dışında olanlara kendilerini tanıtacakları ve bütün bunlarla birlikte mensuplarının lehine bir baskı grubu oluştura- bileceklerini anlatan bilgi alanını ifade eden semboller seçmektedirler. Bunlar; Pir Sultan Abdal figürü, Hz. Ali’nin temsili resmi, Zülfikâr, Hacı Bektaş Velî, Hüseyin Gazi, semah dönenlerin figürleri, güvercin, ceylan ve aslan resmi, bunlardan iki ve daha fazlasını birleştirip sembol olarak seçerek kurum logosu olarak kullanmışlardır. Çağrışım veya kendini ifade etme sadece seçilen resim, grafik veya figür değil, seçilen renkler de sembolik ifadeyi tamamlayıcı olarak, inanç, fikir ve hatta etnik gösterge olarak da kullanılmıştır. Ankara’da da Alevi/Alevi-Bektaşi inancı çevresinde kurulan dernek veya vakıflardan bazı- larının tüzüklerinde zaman zaman bu inanç alanını ifade eden ibareler bulunmamaktadır. Ancak bunların inanç alanları kullandıkları sembollerden anlaşılmaktadır. Alevi/ Alevi-Bektaşi inanç merkezi çevresinde kurulan dernek ve vakıfların kendini ifade etmekte kullandığı semboller, başta kendi mensupları olmak üzere benzer inanç veya düşünce- ye sahip olanlar tarafından tanınmakta ve anlamlandırılmaktadır. Seçilen semboller, çoğunlukla İslâm tarihiyle ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkide toplum hafızasında saklanan sembolleşmiş olay, kişi veya nesnelerden oluşmaktadır. Sembollerin ifade ettiği anlamlar inanca bağlanmış olsa da za- man içinde bazı semboller çevresinde yeni tasavvurlar oluşmuş, yeni fikri yapılar şekillenmiştir. Bunlardan birkaç örnek vererek Ankara merkezli Alevi/ Alevi-Bektaşi inanç merkezli der- nek ve vakıflar ile bunların kullandığı semboller ve sembollerin ifade ettiği fikrî-dinî yapı hakkında bilgi verip, bu bilgilerin Türk kültür alanında anlamlandırılması üzerinde duracağız. Ayrıca kulla- nılan sembollerin dinî ve mitik kökenleri, sembolleri kullanan vakıf veya derneklerin sembollere yüklediği anlam ile söz konusu inanç grubunun yüklediği anlamlar ve bu grubun dışında kalanların semboller hakkında; dolayısıyla sembolleri kullanan grup hakkında düşünceleri tespit edilmiş olacaktır.