İnanca Dayalı Sivil Toplum Kuruluş Sembolleri - Ankara Alevi - Bektaşİ Dernekleri Örneği

106 Prof. Dr. İsmet ÇETİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Çalışmamızda Alevi-Bektaşî, Alevî adları ile kurulan sivil toplum kuruluşları, adları ol- mamakla beraber kullandıkları amblem/ logolardan Alevî-Bektaşî inanç alanını çağrıştıran sivil toplum kuruluşlarının kullandıkları amblem/logolarını ve bazı sembolleri rastgele seçerek anket yapılacak kişilere soruldu. Ankete katılanlar da amblem/logoların seçimleri gibi rastgele seçil- di. STK’ların kullandığı amblem/logolarının anlamlarıyla ilgili bilgileri o STK’nın yönetiminde bulunanlardan edinmenin yanında, ilgili kuruluşların –varsa- yazılı kaynaklar ile Web sitelerinde verilen bilgilerden edinildi. Amblemlere STK’ların kendilerinin yüklediği anlam ile mensuplarının yüklediği anlam ve o kurum mensubu olmayanların görüşleri bu yolla tespit edildi. Üzerinde çalışılan STK yetkilileriyle yaptığımız görüşmede, onların her hangibir şekilde yönlenmemesi için hiçbir şekilde mensubu bulundukları kurum hakkında fikir açıklanmadı, konu hakkında bilgi vermeleri, birinci derecede bizi bilgilendirmeleri istendi. Görüşmeler her kurumun kendi merkezinde yapıldı. Sadece iki kurum temsilcisinden telefon görüşmeleriyle bilgi alındı. Bir kurum da başkanı olduğu vakıf ve dernek hakkında bilgi vermek istemedi. Üzerinde çalıştığımız STK’lardan bazıları hakkında doğrudan bilgi alırken, bazıların tüzükleri başta olmak üzere faaliyet alanları ve faaliyetleri ilgili kurumların web sitelerinden bilgi edinildi. Çalışmaya esas olan dernekler, Ankara Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü’nde kayıtlı dernekler arasından seçildi. Dernek/federasyon tüzükleri ile federasyon bileşenleri hakkındaki bilgiler de ilgili dernek tüzüklerinden edinildi. Ankette, kaynak kişilerin; Ad- Soyadı, yaşı, öğrenim durumu, mesleği, yaşadığı yer ve – cevap vermek isterse- mezhebi/tarikatı soruldu. Bu sorularda maksat, kişinin öğrenim durumu ve yaşadığı çevrenin inançlar ve inanç gruplarının sembolleri hakkında bilgilerinin olup olmadığını tespit etmektir. Kişinin yaptığı meslek ve yaş grubu, bulunduğu sosyal çevre ve yaptığı/ çalıştığı alanın inançlar üzerindeki tesiri ile bunu sembolize eden işaretler hakkındaki düşünceleri de bu yolla tespit edilmeye çalışıldı. Yaptığımız çalışmada ele aldığımız amblem/logolar; Alevi Bektaşi Federasyonu, Pir Sul- tan Abdal Kültür Derneği, Alevi Kültür Dernekleri, Türkmen Alevi Bektaşi Yardımlaşma Eğitim Kültür Vakfı ile Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı’nın kendilerini ifade için kullandıkları sem- bollerdir. Logoları/amblemler, ilgili vakıf veya dernek ile bunlar hakkında kaynak kişilerin görüşle- rinin verildiği pasajlarda gösterilmiştir. Kaynak kişilere dernek veya vakfın kimliği hakkında bilgi verilmeksizin ; “Gördüğünüz resmin anlamı nedir? Resim size neyi çağrıştırıyor?” soruları yöneltildi. Cevapların da bu iki so- ruyla sınırlı olmasına dikkat edildi. Sorguladığımız amblem/logolardan biri Türkmen Alevi Bektaşi Yardımlaşma Eğitim Kültür Vakfı’nın logosuydu. Kuruluş senedinde de ifade edildiği gibi “Türk” genel çerçevesi içinde Alevi-Bektaşi merkezin- de faaliyette bulunacağını ifade eden Vakıf; “Türkiye, diğer Türk Cum- huriyetleri, Türkiye dışındaki Türk azınlıkları ile akraba toplulukların, Alevi-Bektaşilerin bulunduğu ülkelerde, Balkanlarda, Avrupa’da, Arap Ülkeleri, Ortadoğu ve Afrika’da, Alevi-Bektaşi kültürünün, felsefesinin