Kahramanmaraş’ta Bakırcılık Sanatı

359 Kahramanmaraş’ta Bakırcılık Sanatı Maddi Kültür 1.2. Çekiçler: Çivi çakmak, madenleri dövüp şekillendirmek için kullanılan sap kısmı ahşap, dövecek kısmı demirden yapılan âlete “çekiç” denilmektedir. Bakırcılık sanatında; “düz miyene, ayak mi- yenesi, yuvarlak miyene, nari, kehnari, ağzı yuvarlak nari, tel çekici, tabla çekici” gibi çekiç çeşit- lerine rastlanılmaktadır. 1.3. Tokmaklar: Tokmaklar genellikle dut ağacından yapılmış olup ilk çukurlamada çekiçle çalışmak çok zaman aldığı için tokmakla işin kabası yapıldıktan sonra çekiç kullanılmaktadır. Bakırcılık sana- tında genellikle “yuvarlak tokmak, çukur tokmağı, düz tokmak” gibi çeşitlerine yer verilmiştir. 1.4. Makaslar: Bakırcılıkta kullanılan önemli âletlerden birisi de makastır. Bu sanatta; “düz makas, ince burun, yan makası, diş makası, tel makası” gibi makas çeşitlerine rastlanılmaktadır. 1.5. Çelik Kalemler : Bakırcılıkta, uç kısımlarında kabartma motifler bulunan ve üzerine çekiçle vurulmak sure- tiyle bu motifleri bakır eşya üzerine basan çelik çubuklara “kalem”, “nakış kalemi” denilmektedir. Bakırcılık sanatında bu kalemler süs yapmak amacıyla kullanılmıştır. Bu âletlerden; “keski kalem, kumlama kalemi, kuşgözü kalemi, nokta kalemi, papatya kalemi, se kalemi, tırnak kalemi, zımba kalemi” gibi çeşitleri bulunmaktadır. Ayrıca bakırcılık sanatında; “kordon makinası, pergel, kıskaç, eğe, körük, ocak, polisaj (cila makinası), sıvama makinası (torna) ” gibi çeşitli âletlere de yer verilmiştir. 2. Bakırcılık Sanatında Kullanılan Teknikler: Bakırın yumuşak olması ve kolay işlenebilir özellikte olması sebebiyle diğer madenlerden farklı bir yapıdadır. Kahramanmaraş’ta bakırcılık sanatında; 1- Dövme Tekniği 2- Sıvama (Tornada Çekme) Tekniği 3- Presleme Tekniği kullanılmaktadır. 2.1. Dövme Tekniği: Kahramanmaraş’ta büyük çoğunlukla hâlâ en eski kap yapma tekniği olan “Dövme Tekni- ği” tercih edilmektedir. Bakırcılık sanatında Kahramanmaraş’ı diğer yerlerden ayıran özelliklerinin başında dövme tekniği gelir; Çünkü bu teknik Maraş ile özdeşleşmiştir. Basit el araçları yardımıy- la dövülerek yapılan şekillendirme, diğer yöntemlere göre fazla zaman, emek ve güç istemek- tedir. Dövme yöntemiyle yapılan bakır kaplar kalın ve dayanıklıdır. Dövme tekniğinde genellikle levha bakıra örs üzerinde çekiç ve tahta tokmak ile dövülüp biçim verilerek tek parçadan kap