Karagöz'ü Nasıl Yaşatırız

459 Karagöz’ü Nasıl Yaşatırız? Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları ve Karagöz kalır. Bitiş bölümü oyunun sonunun haber verildiği bölümdür. Bu bölümde Karagöz’le Hacivat oyundaki esprilerden ve yanlış anlamalardan dolayı seyirciden özür diler bir sonraki oyu- nun duyurusunu yaparlar. Oyunun baş kişileri Karagöz ve Hacivat’tır. Diğer tipler Tuzsuz, Çelebi, Matiz, Tiryaki, Beberuhi, Arnavut, Yahudi, Kürt, Laz, Zenneler vb. Karagöz, “Çizgi film öncesi dönemin çizgi filmidir”. Türk Gölge Oyunu; şu anda çocukların ilgi gösterdiği gibi işlenmeye elverişli tiplere, konulara ve teknik özelliklere sahiptir (Özdemir, 2006: 48–49). Okullarda Karagöz gösterileri öğretim yılı içinde bir veya iki defa büyük mekânlarda, gölge oyunu gösterilerinin ruhuna aykırı olarak sergilenmektedir. Büyük bir salonda sahnenin ortasına konmuş bir Karagöz perdesindeki gölgeleri rahat göremediği salonlarda sergilenmektedir. Bu durum da çocuğun kısa sürede perde ile arasındaki iletişimin kopmasına neden olmaktadır. Os- manlıda kahve kültürünün önemli bir parçası olan Karagöz, o dönemin teknik olanaklarının el ver- diği ölçüde, kahvehanenin bir köşesinde sergilenirdi. Benzeri ortamların oluşturulması, özellikle küçük mekânlarda sergilenmesi çocukların daha büyük bir ilgiyle takip etmelerinde etkili olacaktır. Yapılan literatür taramasında Karagözle ilgili makalelerin tamamına yakını oyun metinle- rinin incelenmesi, Karagöz’ün Osmanlı dönemindeki durumuyla ve karagöz oyun çözümlemeleri ile ilgili çalışmalardan oluşmaktadır. Örneğin; Türk Gölge Oyunu  Karagöz de İstanbul Hayatı (Düzgün, 2015), Karagöz Oyunlarındaki “Tuzsuz Deli Bekir” Tipi Üzerine Bazı Değerlendirmeler (Koçak, 2012) ) gibi oyun tiplerinin tahlilleri, Cumhuriyet döneminin büyük karagöz  sanatçısı: Ha- yali Küçük Ali (Özhan, 2012) gibi Karagöz oynatıcıları ile ilgili çalışmalar, “Cinsel Bilgileri Öğrenir- ken Sağdıcımız Karagöz: Karagöz Evleniyor” (1913) Oyunu (Sevinçli, 2012) Bahçe Adlı Karagöz Oyununda Son Dönem Osmanlı Sosyal Hayatından Yansımalar (Daştan, 2012) gibi çalışmalara rastlanmıştır. Gölge Oyunu ve Günümüz Teknolojileri: Uygarlıklar yazıyla geliştiler. Sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş ile yazılı kültürün geniş kitlelere ulaşması matbaa ile mümkün oldu. İlk kırılma noktası televizyonun bir alıcı ve bir verici olarak yaşamımıza girmesiyle oldu. Televizyona kadar insanlığın görmesi iki yönde gelişmişti. Mikroskop ve teleskop. Ancak televizyon dünyayı odamıza getirdi, yarattığı yeni gerçeklikler için- de yaşamımızı düzenledi. Sözlü kültürden sonra bizi çevreleyen ister yazı, ister görüntü olsun bilgilenmenin giderek görme /görüntü ile inşa edildiği görülüyor (Cassiner,1948,s.18 den akt. Sortori, 2006,s.11). Bugün çocukların çok küçük yaştan itibaren teknoloji ile iç içe oldukları, bu araçları en iyi biçimlerde kullanabildiklerine tanığız. Hatta çoğu zaman bir yetişkinden daha iyi o teknolojiye hâkim olduklarını görüyoruz. İnsanlık tarihinde belki de ilk kez çocuklar bir şeyleri öğrenmek için yetişkinlere ihtiyaç duymuyorlar, hatta yetişkinler çocuklardan yardım istiyorlar. Okullarımızda ise akıllı tahta, tabletle eğitim vb. gibi projelerle teknolojiye yer verilmekte, çocuklar geleceğin dünyasına hazırlanmaktalar.