Kültür Çesitliliği ile Düzce Lezzetleri

haşlanmış etleri sırayla konmaya başla- nır. Bu sıra şu şekildedir: • Aşta’nın yürek (Agu) ve ciğeri (Agoca) 4-5 mm kalınlıkta dilim- lenerek Abısta’nın üzerine konur. • Aşta’nın sağ kellesi (Ahıabja) Abıs- ta tepsisine kulağı sağ ve dışa gele- cek şekilde konur. • Aşta’nın ön sağ kol (Apıfüa) ile kürek kısmı (Ajümsake) kellenin (Ahıabja) sağına konur. • Parçalara ayrılan omurga kemikleri (Akoka) ve yapışık olduğu omurga kemiği ile birlikte böbrekler, ikili şek- lindeki kesilen kaburgalar (Avazara) ve bazı etler (Ajuhta) sofraya konur. Tepsiye yerleştirilen Aşta’nın kellesi (Ahıabja) misafir büyüğünün önüne ge- lecek şekilde masaya konur. Aşta’nın kellesi (Ahıabja) ev sahibi bü- yüklere gönderilince, sofrada eksilme olduğundan, Aşta’nın arka sağ budu (Amaha) misafirlerin sofrasına koyulur. Bazı yörelerde Aşta’nın kellesi (Ahıab- ja) ile arka sağ budu (Amaha) aynı anda sofraya koyulmaktadır. Kesilen Aştanın Parçalarının Anlamları • Aşta’nın kellesi (Ahıabja), misafir- lere özel kesildiği ve değer verildiği, • Yürek (Agu), misafirlerimizi en kal- bi duygularımızla kabul ediyor ve karşılıyoruz, • Kelledeki (Ahıabja) çene ve dil (Açahu Vumop), amacınız ve konu ile ilgili söz sahibisiniz, eğer kel- lenin (Ahıabja) çenesi çıkarılarak sofraya konursa, misafirlerin geliş amaçlarına ulaşamayacaklarını o nedenle konuyu açmayınız, ko- nuşmayınız, teklifte bulunmayı- nız, • Kelledeki (Ahıabja) kulağın an- lamı, sizleri canı gönülden dinle- yeceğiz, • Sağ arka but (Amaha), misafir- lerin geliş amacı ile ilgili gerekli kolaylıklar ve uzlaşı sağlanacak anlamlarını taşımaktadırlar. Kellenin (Ahıabja) Hazırlanışı Küçükbaş hayvan kesildiğinde, hayvanın kulakları kesilmez, kafa-kelle ile birlikte derisi soyulur ve kafa-kelle ortadan ikiye ayrılır, sonra da temiz bir iple bağlanır, haşlanmaya bırakılır. Kafa-kelle piştikten sonra ipler kesilerek ikiye ayrılır. Sağ ta- rafındaki yarısı kulakla birlikte sağ yarım kelleye-Sağ Ahıabja denir. Sağ Ahıabja misafirler için hazırlanacak sofraya, Abıs- tanın olduğu tepsiye konur. Sol Ahıabja kesinlikle sofraya konulmaz. Aşta protokol sofrasına oturma zamanı gelmiştir. Sofradaki misafirlerin büyü- ğü-sözcüsü önce teşekkür konuşmasını yaparak, misafir olunan aile, o ailenin akrabaları veya komşu büyükler olup da o an da adet gereği sofrada bulunmuyor- sa onu gözlemleyip “Bize değer vererek bizim için özel kestiğiniz Aştanın kelle- sini (Ahıabja) saygıdeğer büyüğümüze verilmesini arzu ediyorum.” der ve kelle (Ahıabja) bir tabağa konularak kulağını kesmeden o büyüye ismen gönderilir. Ev sahipleri, adet ve saygı gereği iade edilen kellenin (Ahıabja) yerine, kesilen Aştanın arka sağ budu (Amaha) sofraya misafir büyüğün önüne koyulur. (Ön- ceden Amaha’sı sofraya konulmuşsa et (Ajuhta) getirilip sofraya koyulur.) Sof- rada oturan büyüklerden başka büyük (Ayhabı) yoksa adet gereği Ahıabja’daki kulağı keser ve Aşta yemeğine başlanır. Misafirlerin daha rahat yemek yeme- leri için sofranın küçüğü eline eldiven takarak büyüğünün (Ayhabı) önündeki haşlanmış etlerden başlayarak sofradaki tüm etleri kemiklerinden ayırır ve afiyet- le yemeğe başlanır. Büyükbaş (Aşamahı) hayvan kesildiğin- de, kellesi (Ahıabja) sofraya konmaz, onun yerine kesilen büyükbaş hayvanın arka sağ but kısmına Amaha denir. Ama- ha ve Ajuhta’lar Aşta’nın diğer parçaları (kalp, ciğer, omurga, kaburgalar ve etler) sırayla tepsiye konur. Toplantı veya ziyaret amacına ulaşılmış- sa sofraya oturulur. Tepsiye hazırlanan Aşta sofrasının Amaha’sı sofradaki mi- safir büyüğünün önüne gelecek şekilde konur. Sofranın büyüğü (Ayhabı) gerekli teşekkür konuşmasını yaparak yemeğe başlanır. Aşta Protokol Yemeğinden sonra misafir- lerin büyüğü ev sahiplerine hitaben top- lantı amacı ilgili teşekkür konuşmalarını yaptıktan sonra misafirler ev sahibinden izin alıp giderlerken kesilen büyükbaş hayvanın önceden pişirilmiş kafası-kel- lesi tepsiyle bir masaya koyulup gidecek olan misafir heyetin görebileceği dış kapı veya bahçe çıkışında uygun bir yere ko- yulur. Bu, yenilen Aşta yemeğinin, mi- safirlere özel kesilip hazırlandığını ifade eder. Misafirlerin büyüğü burada da bir teşekkür konuşması yapar ve iyi günlerde bir araya gelmek dileğiyle ayrılırlar. Büyükbaş Aştanın kafa-kellesi, ev sahibi adına söz sahibi olarak protokol yeme- ğine katılan toplantı ve sofrayı usullere göre yöneten kişiye verilir. Bazen alırlar, bazen de ev sahibi veya komşu bir büyük (Ayhabı) varsa ona bırakırlar. Abhaz Mutfağı  3