Kreşinlerde (Hristiyan Tatarlarda) Ölüm ile İlgili Örf, Adet, Gelenek ve Ritüeller

197 Kreşinlerde (Hristiyan Tatarlarda) Ölüm ile İlgili Örf, Âdet, Gelenek ve Ritüeller Gelenek, Görenek ve İnançlar 2.1.2. Kaçınmalar Ölüm hakkında konuşarak onu çağırmamaya özen gösterilir. Kreşinlerde cenaze çıkan evde kırk gün müddetince bayram, düğün yapılmaz. Ölü çıkan evde ölümün izi kalmasın diye yerler silinir (K.7, K.8, K.14). Ölümü ve ölümün negatif etkisini uzaklaştırmak için cenazenin arkasından çamur veya taş atılır (K.7, K.8). 2.2. Ölüm Sırası 2.2.1. Ölüm Anındaki Âdetler – Ölüyle İlgili İnanışlar Öleceği anlaşılan kişi yalnız bırakılmaz; son anlarında yanında annesi, babası, çocukları ve yakın komşuları bekler. Ölecek olan kişiye, hali varsa, su içirilir, hali yoksa dudakları pamukla ıslatılır. Bu kişinin yanına çocuklar yaklaştırılmaz. Dindar ailelerde, ölmek üzere olan kişinin ya- nında bekleme sırasında İncil’den ayetler okunur (K.6, K.12). 2.2.2. Ölümün Duyurulması Ölüm hadisesi komşular veya akrabalar tarafından yakın çevreye duyurulur. Ölen kişinin uzaktaki yakınları ise telefonla haberdar edilir. Kreşinlerde birinin vefatı, kit ĕ p bardı! (gitti artık!), küz ĕ n yomdı! (gözünü kapattı!) gibi ifa- delerle anlatılır. Uzun süre yatanlar için, Kotıldı ind ĕ ! (Kurtuldı artık!) gibi ifadeler de kullanılır. 2.2.3. Ölümün Akabindeki Âdetler Ölünün cenaze işlemleri için beklenecek kimsesi yoksa ve kişi akşamdan ölmüş ise ertesi gün defnedilebilir. Kabir kazmaya ölünün akrabaları ve köylüler katılır. Yaz mevsiminde ölünün yattığı yatağın altına buz veya soğuk su dolu kaplar yerleştirilir (K.4, K.6, K.13, K.16). Oda güzel koksun diye odaya çam dalları da konulur. Odada ve evde sükûnet korunur, çoluk çocuk oradan uzaklaştırılır (K.6, K.12, K.16). Aynaların yüzü bir örtü ile örtülür, ayrıca güneş vuran pencerelerin de perdeleri çekilir (K.7, K.11). Ölen kişi evden alınıp mezarlığa götürülmeden önce evde bulunan herkese “ ülĕ c ĕ b ĕ “ ( ölü ipliği ) dağıtılır (K.5, K.7, K.9, K.10, K.13). Bu iplik bazı Kreşin köylerin- de “ t ӗ gär c ӗ p” ( dikiş ipi) olarak da adlandırılır ve ölüyü saklayan insanların sol koluna bağlanır. Ölünün ardından dağıtılan bu iplik beyaz renkli ve yaklaşık 30-50cm uzunluğunda olur (K.7, K.9, K.10, K.13). Bu iplik, son yolculuğuna uğurlanan birinin son eşyası sayılır ve bununla dikiş dikmek ölü için işlenecek bir sevap olarak kabul edilir (K.3, K.7, K.14). Kreşinlerde “ ülĕ töyĕ nç ĕ g ĕ “ ( ölü bohçası ) de hazırlanmaktadır. Bu bohçada bir miktar para, ekmek ve iplik bulunur. Bazı Kreşin köylerinde bu bohça yedi türlü malzemeden oluşacak şekilde hazırlanır ve bohçanın içine tabak, kaşık, un, ekmek, para, iğne ve iplik konulur. Hazır- lanan malzemeler bir başörtüsünün içine yerleştirilir. Bu bohça genellikle yaşlılara veya fakirlere verilir. Köylerde cenaze evinden ölü alınıp mezarlığa götürüldükten sonra yerler kapıdan başla- narak ikona asılı olan köşeye doğru yıkanır. 2.2.4. Defin Hazırlığı – Defin İşlemi Bir ölüm olduğu zaman kabir kazmaya ölünün akrabaları ile yakında bulunan ve imkânı olan erkekler katılır. Mezarın alt orta kısmı tabutun sığacağı şekilde bir miktar daha kazılır, açılan bu bölüm lahit olarak adlandırılır, tabut buraya konularak üzerine yere paralel şekilde tahtalar