Maddi Kültür Öğeleri Olarak Cami, Türbe ve Eski Eserlerin İkinci Abdülhamidin Batılılaşma Anlayışı Çerçevesinde İşlevi

167 Maddi Kültür Öğeleri Olarak Cami, Türbe ve Eski Eserlerin II. Abdülhamid’in Batılılaşma Anlayışı Çerçevesinde İşlevi Maddi Kültür Maddi Kültür Öğeleri Olarak Cami, Türbe, Eski Eser ve Anıtların Sultan II. Abdülhamid’in Batılılaşma Anlayışı Çerçevesindeki İşlevi Cami, türbe, eski eserler ve anıtlar gibi tarihi ve maddi kültür öğeleri mimari yapıları konu alan fotoğraflar özenle oluşturulmuş fotoğraflardır. II. Abdülhamid Armağan Albümleri içinde bü- yük kısmı İstanbul, Bursa ve Edirne gibi devlete başkentlik yapan şehirlerdeki cami, türbe ve eski eserler ve anıtları gösteren 350’den fazla örnekle oldukça geniş bir yer tutan bu fotoğraflar Osmanlı Devleti’nin 19. Yüzyıl’daki Batılılaşma ve modernleşme iddiasına yine oldukça denetimli kompozisyonları ve temaları ile destek vermektedir. Camiler Batı evreninin Osmanlı Devleti’ni Oryantalist bir bakışla ‘resimsi’ ve ‘mistik’ bir ‘nesne’ ha- line indirgemesini engellemeye yönelik bu denetimli kompozisyonlara aşağıdaki cami fotoğrafları örnek olarak verilebilir. Camilerin son derece boş ve cemaatsiz ama ayrıntılı ve kurgusal olarak fotoğraflandığı teknik yönden birbirinin tekrarı bu fotoğraflarda geleneksel Doğu görüntüsünün temelindeki göz alıcı ama ‘hayali’ cami siluetleri ya da binaları görünmemektedir. Bu yönüyle bu fotoğraflar Said (1998)’in karşı çıktığı Doğu’nun Batı tarafından sadece temsil için temsil edilmesi ve doğru şekilde betimlenmemesi savıyla dile getirdiği itirazdan güç almaktadır. Diğer bir deyişle II. Abdülhamid Armağan Albümleri’nin cami fotoğrafları Oryantalist bakışın maddi kültür öğeleri olan camileri göstermeyi ve görmeyi alışkanlık edindiği adeta tablo gibi resimsi kompozisyonlar ve konular içermemektedir. Görsel 1: Ayasofya Camii’nin İç Görünümü 1 Abdullah Biraderler, 1880-1893 (Library of Congress Online Catalog, [29.11.2017]) Görsel 2: Süleymaniye Camii’nin İç Görünümü Abdullah Biraderler, 1880-1893 (Library of Congress Online Catalog, [29.11.2017]) Albümlerde çok daha fazla örneği bulunan Ayasofya ve Süleymaniye gibi İstanbul’daki büyük camilere ait yukarıdaki fotoğraflarda gözlemlenebileceği üzere bu önemli camiler donuk ve hareketsiz olarak fotoğraflanmıştır. Bu halleriyle bir sergi salonu ya da müzeden farksız olan bu camilerde hiçbir insan öğesine rastlanmaması bir rastlantı olarak değerlendirilmemelidir.