Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri

47 Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri Maddi Kültür ğinden mümkün olamamaktadır. Bakırın belirli oranlarda eklenmesi gerekmektedir. Bu ekleme eritme işlemi sırasında yapılmaktadır. Belirtilen sebeple incelenen tepeliklerde hangi oranlarda bakır kullanıldığının tespiti özel laboratuvar ortamı gerektirmektedir. Tepelikler üzerindeki ayar numarasından tüm tepeliklerde bakır kullanıldığını, bildiri çalışmasının yapıldığı kuyumcu ustası- nın kaynak kişi olarak görüşü alınarak tespit edilebilmiştir. İncelenen tepeliklerin üzerinde ve sallantı zincirlerinde mıhlama tekniği ile taş ve boncuk yerleştirildiği görülmüştür. 15 adet tepelikte tırnaklı veya sıvama olarak mıhlama tekniğinin yapıl- dığı görülmüştür. 15 adet tepelikte ise mıhlama tekniği mevcut değildir. Tepeliklerin 15 adetinde sallantı zincirleri ve penezleri mevcuttur. 15 adeti penezsizdir. 3.1.3. Teknik İncelenen madeni tepeliklerin yapımında süsleme tekniklerinin bir arada kullanıldığı gibi tek olarak da kullanılabildiği görülmüştür. Bu süsleme tekniklerinden kazıma veya kalem işi sa- vatlı tepeliklerde kullanılmıştır. Kabartma tekniği, kalıpla kabartma olarak iç ve dış desenlemede kullanılmıştır. Telkâri tepeliklerde yapım tekniği olarak kullanılmış, döküm tepeliklerde ise yüzey süsleme tekniği olarak kullanılmıştır. Güherse süsleme tekniğinin ise telkâri tepeliklerde görüldü- ğü, kaynak yapılabildiği gibi yuvalı gömme olarak da kullanıldığı tespit edilmektedir. Gümüş tepeliklerde maden sanatında kullanılan, kalıba döküm, dövme ve telkârinin yapım tekniği olarak kullanılmış ve form kazandırılmıştır. Birleştirme tekniği olarak kaynak, lehim ve perçin kullanılmıştır. Süslemelerinde ise; savat, kabartma, telkâri, tel bükme, mıhlama, güherse teknikleri kul- lanılmıştır. İncelenen madeni tepeliklerin yapımında kullanılan yedi çeşit şekillendirme teknikleri, her tepeliğin yapımında gerekli olan döküm, dövme, tavlama, tornada çekme, tesviye, cilalama, pres olarak olarak belirtilmiştir. Madeni eserlerin yapımında ve şekillendirilmesinde belirtilen tek- nikler eksiksiz ve sıralı olarak kullanılmaktadır. Hem kuyumculukta hem de madeni eser yapı- mında bu aşamalar zorunlu görülmektedir, gereklidir. İncelenen madeni tepeliklerin yapımında kullanılan birleştirme tekniklerinden kaynak ve lehimin tespiti laboratuvar analiz işlemleri gerektir- mektedir, tespiti mümkün olmadığından tabloda bu birleştirme işlemlerinin tamamına işaretleme yapılmıştır. Perçin tekniğinin görsel olarak tespiti mümkün olabilmektedir. Tepeliklerin her parça- sının birleştirilmesinde kaynak malzemesinin kullanılması gereklidir. Süsleme tekniklerinin uygulanışı, kuyumcu ustası İlhami Hoşhanlı’nın anlatımı ile tanım- lanmaya ve açıklanmaya çalışılmıştır: Savat işi Tepeliğe savat yapılırken, ustanın anlatımıyla, ilk aşama, doğrudan plaka üzerine metal uçlu aletler ile desenin derinleştirilmesi yani kazınmasıdır. Desen ezberden veya örnek üzerin- den metal üzerine çelik kalemlerle çıkarılmaktadır. Savatın hazırlanmasında ise önce gümüş ve bakır beraber eritilmekte ardından kurşun, kükürt eklenmektedir. Soğuyup katılaşan bu karışım, tokmakla iyice ezilmektedir. Kazıma desen üzerine ezilen karışım sürülmekte boşluklar doldurul- maktadır. Kaynak şalümosu ile ısı uygulanmakta, eriyen tozlar kanallar içine yayılmakta ve eriyen