Mitostrateji Üzerine

242 Prof. Dr. Alimcan İNAYET T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı güneybatı Çin’in kuzeydoğu taraflarında hayvancılıkla uğraşan göçebe bir kabiledir. Bu kabileden çıkan Yandi ve Huangdi adlı kişiler kendilerine bağlı bazı klanları alarak Huanghe (Sarı Irmak) Nehri’nin orta mecrasına, yani bugünkü Gansu eyaleti ile Shanxi eyaletinin birleştiği yerlere göç ederek yavaş yavaş yerleşik hayata geçti ve ‘Yandi’, ‘Huangdi’ kabilesi denen isimle adlandırıl- maya başladı (Baytur 1999: 25). Wang’a göre, Yandi ve Huangdi eski dönemlere ait iki kavimdir. Bunlardan Yandi kavmi Batı Ronglarından bir kavimdir. Huangdi kavmi ise aslında kuzeybatıda yerleşmiştir. Bu kavimler sonradan Çin’in orta bölgesine girmişlerdir (Gu 1987:4-5). Demektir ki, Huangdi ve Yandi diye bilinen kavimler aslında bugün Çin’de Gansu olarak bilinen bölgede yaşamışlardır. Bu bölge eskiden Hun, Türk ve Tibetlilerin yaşadıkları ve faaliyet gösterdikleri böl- gelerin birisidir. Bundan anlaşıldığı gibi, Huangdi (Sarı İmparator) tarihi şahıstır ve köken olarak Türklerin de dahil olduğu kuzey kavimlerinden birisine mensuptur. 2 O hâlde Huangdi nasıl olmuş da Çinlilerin ilk atası olmuştur? Çin bilim adamlarına göre, Çin mitolojisindeki Huangdi hakkında oluşan mitler Çin’in kuzeybatısında ortaya çıkmış (Fei 1999:155), başlangıçta halkın arasında sözlü olarak yayılmış, Savaşan Devletler 战国 ), Çin ( 秦 ) ve Han ( 汉 ) döneminde yazıya geçirilmiş, Han Hanedanlığı döneminden sonra Çinli(Han)lere mal edilmiştir. Yani Çinlilere ait gösterilen mitler aslında azınlıklara ait mitlerdir (Gu 1987:4-5). Bu mitler sonradan Çinli yazarlar tarafından işlenmiş, Huangdi ve Yandi tanrılaştırılmıştır. Bunlardan Huangdi Çin panteonunda merkeze oturtulmuş, diğer tanrılardan üstün tutulmuş (Chen 2015: 14, 73) ve Kunlun Dağı’na yerleştirilmiştir. Kunlun Dağı ise batıda Pamir platosunun doğusundan başlayıp Doğu Türkistan ve Tibet sınırları arasından geçerek doğuda Qinghai /Çing- hay sınırlarına kadar uzanan bir dağdır. Bu dağa Yeni Uygur Türkçesinde “Kurum”, “Karakurum” ya da “Ko’inlun” denmektedir (Sabit 1994:368; Nurdun 2003:372; Ömer 2009: 3). Çinli yazarlar tarafından tanrılaştırılan Huangdi sonraki süreçte tekrar tarihi şahıs hâline getirilmiş, Sima Qian onu ilk ata yapmış ve Huangdi’nin başa alındığı beş imparator şeceresini düzenlemiştir (Fei 1999:75). Böylece Huangdi diğer imparatorların da atası yapılmış, Çin tarihindeki hemen hemen tüm hanedanlıkların hükümdarları Huangdi’ye bağlanmıştır. Dolayısıyla Çin tarihindeki ilk dev- letlerden Xia / Şia, Shang/Şang, Zhou / Cou hanedanlıkları kendi soylarını Huangdi’ye dayandı- rırlar. Hunların ataları da Xia / Şiaların soyundandır (Fei 2003:156-165). Sonraki Türk, Siyenpi ve Moğollara ait devletler de Xia / Şia, Shang/Şang ve Zhou/Coulara ve onlar üzerinden Huangdi ve Yandi’ye bağlanmıştır. Anlaşıldığı gibi, Çinliler tarihi şahıs Huangdi’yi önce ilahlaştırıp Çin panteonunun merkez- ine yerleştirmiş, diğer tanrıları Huangdi’ye bağlamışlardır. Sonra mitsel Huangdi’yi tekrar tarihi şahıs haline getirip tarihte kurulan devlet ve politik sistemlerin kurucularını ona bağlamışlardır. Yani Çinliler mitleri kendi politik amaçları doğrultusunda yeniden düzenlemiş, bu suretle Çin’in politik bütünlüğünü sağlamaya çalışmışlardır. 2  Çinli bilim adamlarından Zhu Xue-yuan /Cu Şüe-yuan ( 朱学渊 ) eski Çincenin fonetik ve telaffuz özel- liklerine göre, “Tarih Kayıtları” ( 史记 )nda 黄帝者， ….. 姓公孙 (“Huangdi, …..soyadı Gong-sun’dür.”) şeklinde geçen cümledeki “ 公孙 ” sözcüğünün Wusun 乌孙 olduğunu, bu sözcüğün ise Mançuca altın anlamına gelen “eyşin” < ai-xin 爱新 sözcüğü olduğunu ileri sürmüştür (Zhu 2003:222-223). Buradaki “Wusun” adının tarih kaynaklarında Usun/Uşun/Uysun/Üysin/Huşin/Uşin biçimlerinde geçen kavim adı olduğu açıktır. Zeki Veli Toğan Usun/Uşun, yani Uysunların milattan önceki 3. yüzyılda tarih sahnesinde görüldüğünü, bozkurt ana- nesine sahip olduğu ve Göktürklerin ecdadından bir ksımını teşkil ettiğini belirtmiştir (Togan 1981: 42, 408, 433). Japon ve Çinli bilim adamları da bunların Türk olduğu konusunda hemfikirdir (Namujila 2009:47-48).