Mitostrateji Üzerine

246 Prof. Dr. Alimcan İNAYET T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgili bir terimdir. Bu terimi kavramsal olarak şöyle tanımlamak mümkündür: Mitostrateji; mit ya da mitsel ata/kahraman/figürleri kullanarak farklı kültür ve toplumları birleştirme, yönlendirme ve dönüştürme, ekonomik fayda sağlama yöntemidir. Bu yöntem dahili olarak; 1) dinî / politik sistem ve uygulamaların meşrulaştırılmasında, 2) ortak tarihi ve kültürel bilinç / hafızanın güce dönüş- türülmesinde, harici olarak; hedef kültür ve toplumların yönlendirilmesi ve dönüştürülmesinde, ekonomik menfaat elde etmede kullanılabilir. Mitostrateji Prof. Dr. NadimMacit tarafından geliştirilen teo-strateji kavramı (Macit 2016:11- 12) ile yakından ilişkilidir. Bu iki kavram belli ölçülerde birbiriyle örtüşebilir ise de, aralarında barız farklar söz konusudur. Teo-strateji dinin politik / stratejik açıdan kullanımıyla ilgili bir terimdir. Din, dinsel kurumlar, mezhepler, din adamları ve bunların kullanımı teo-stratejinin temel ilgi alanıdır. Mitostrateji ise mitler, mitsel ata / kahraman / figürler ve bunlar etrafında oluşturulan ortak tarihi ve kültürel hafıza/belleğin kullanımıyla ilgilidir. Örneğin; Hıristiyanlıkta ki İsa Mesih ve Tanrı krallığı anlayışı, Kilise ve misyonerlik faaliyetlerinin politik hedefleri teo-stratejinin konusu iken, Çinlilerde ki Huangdi (Sarı İmparator), Batının Ana Kraliçesi (Xi Wang-mu / Şi Van-mu), ejderha inanışı ve bunların kullanımı, Türklerde ki kurttan türeme, Oğuz Ata, Afrasiyab / Alp Er Tonga ve Bozkurtla ilgili inanışlar ve bunların politik kullanımı mitostratejinin konusuna girer. Sonuç 1. Araştırmalar gösteriyor ki, mit ya da mitsel ata/kahraman/figürler politik/stratejik açıdan kullanıldığı vakit; a) dinî / politik sistem ve uygulamaları meşrulaştırmak, b) farklı toplum ve kül- türleri bir araya getirmek, c) hedef kültür ve toplumları dönüştürmek, d) ekonomik çıkar sağlamak mümkündür. 2. Mit ve mitsel ata/kahramanlar Çin’de eskiden beri politik ve stratejik bağlamda da kulla- nılmıştır. Huangdi (Sarı İmparator), Batının Ana Kraliçesi (Xi Wangmu 西母王 ) ve Sun Wu-kong örnekleri bunu gayet açık bir şekilde göstermektedir. 3. Türk siyasi ve kültür tarihinde başta Âdem ile Hava hikâyesi, Nuh ve Tufan miti olmak üzere Afrasıyab, Oğuz Ata/Oğuz Kağan ve bozkurt gibi mitsel ata/kahramanların politik ve strate- jik anlamda da kullanılmış olduğunu söylemek mümkündür. 4. Mitler, mitsel ata/kahramanlar ve figürler ekonomi alanında da pazarlama stratejisinin bir unsuru olarak kullanılmaktadır. 5. Mitler, mitsel ata/kahramanlar önemli kültürel değerlerdir. Bu değrlerin toplumları birleştirme ve dönüştürme, insanların eğilim ve tercihlerini etkileme gücü vardır. 6. Mitlerin belli bir politik / stratejik / ekonomik amaç için bilinçli / planlı ve tasarlayarak kul- lanılması eylemi ve yöntemini ifade etmek için mitostrateji (mythostrategy) terimini öneriyorum.