Ordu İli Ve Yöresinde Sona Ermekte Olan Meslekler Ve Bu Mesleklerin Gelecek Nesillere Aktarılması Sorunu

380 Prof. Dr. Necati DEMİR T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’nun kuzeyinin fethi görevi Dânişmendlilere verilir. Dânişmendliler, bu bölgenin büyük bir bölümünü kısa zamanda fetheder. İlk başkentlerini Sivas’a kurarlar. Merkezi devletlerini oluştururlar. Bu sırada onların problemlerinin başında Karadeniz’e inmek gelmektedir. Karadeniz Rumlarıyla daha iyi mücadele edebilmek için başkentlerini Nik- sar’a taşırlar. Ordu ili ve yöresinin kalıcı olarak Türk vatanına katılması çalışmaları Niksar’ın başkent olmasından sonradır. Karadeniz sahillerini fethetmek için 1105 yılında harekete geçen Dâniş- mendliler, Aybastı’ya bağlı Perşembe Yaylası’nda pusuya düşerler. Yaklaşık altı bin şehit verdik- ten sonra geri çekilmek zorunda kalırlar 6 . Sonuçta bugünkü Ordu ili topraklarının bir bölümünün fethi parça parça olmak üzere Dânişmend Gâzî’nin oğulları ve torunları zamanında gerçekleşir. Selçuklular, Dânişmendli Devleti’ni 1178 yılında yıkarlar. Doğal olarak topraklarına sahip olurlar. Danişmendliler yıkıldığında Trabzon Rumları ile sınırı büyük ihtimalle Mesudiye’ye bağlı Kale köyü idi. Selçukluların bölgede ne gibi faaliyetlerde bulunduğu bilinememektedir. XIV. yüzyılların başlarında Selçuklu Devleti de yıkılır. Bölgede Mesudiye’nin Kale köyü merkez olmak üzere Dânişmendlilerin torunları tarafından Hacıemiroğulları Beyliği kurulur. Ha- cıemiroğulları Beyliği döneminde, 1380’li yıllarda Türkler Karadeniz sahillerine kadar inerler. 1397 yılında Giresun’u da alarak topraklarını genişletirler. Bu beylik XV. yüzyılın başlarında Os- manlılara bağlanır. Dânişmendliler’in bünyesinde Oğuz boylarının tamamına yakını bulunmakta idi 7 . Bunlar- dan ne kadarının Ordu ili ve yöresine yerleştiği tam olarak bilinememektedir. Fakat bu boylardan Çepniler’in diğer boylara göre bölgemizde daha kalabalık olduğu açıktır. Dânişmendlilerin Türk vatanına kattığı bölgede Çepni isminin diğer boylara göre ezici bir çoğunlukta olması, bunun bir delili olsa gerektir 8 . Ayrıca Giresun’un yakınlarında Vilâyet-i Çepni ismiyle bir ilin bulunması 9 ve bu bölgeden Ordu yöresine çok miktarda göç olması göz ardı edilemeyecek önemli konulardır. Osmanlılar, Hacıemiroğulları Beyliği’nin teşkilatlanmasını pek değiştirmemiştir 10 . Bölgede- ki yer isimlerinin büyük bir çoğunluğu da bu dönemden kalmış ve değiştirilmeden tahrir defterle- rine kaydedilmiştir 11 . Tahrir defterlerine göre Ordu ili ve yöresine büyük çoğunlukla Oğuz boylarından Çepniler yerleşmiştir. Hacıemiroğulları Beyliği’ne mensup Türklerin önemli bir kısmının Çepniler olduğu düşünülmektedir 12 . 1455 yılında kaleme alınan tahrir defterlerine göre Ordu ili ve yöresinde iki Çepni , bir Çepniköy , bir de Çepnilü ismiyle yer adları bulunmaktadır 13 . 6 Necati Demir, “Dânişmend Gâzî ve Şehadeti”, Tarih ve Medeniyet, S. 34, Ocak 1997, 24-27. 7 Dânişmedlilerin Türk vatanına ilâve ettiği bölgelerde yer ismi olarak Oğuz boylarının tamamına yakınının bulunması, bunun bir delili olsa gerektir (Bkz. Faruk Sümer, Oğuzlar , İstanbul 1992; Tuncer Gülensoy, “24 Oğuz Boyunun Anadoludaki İzleri”, Türk Halkbilim Araştırmaları Yıllığı 1977 , s. 73-98). 8 Faruk Sumer, Oğuzlar , s. 317. 9 Faruk Sümer, “Çepniler -III-”, Türk Dünyası Tarih Dergisi , S. 57, Eylül 1991, s. 5-18. 10 Bahaeddin Yediyıldız, O rdu Kazası Sosyal Tarihi, Ankara 1985, s. 43. 11 Bahaeddin Yediyıldız-Ünal Üstün, Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları I , Ankara 1992, s. 16-398. 12 Faruk Sümer, Oğuzlar , s. 242. 13 Yediyıldız- Üstün, age., s. 619.