Ordu İli Ve Yöresinde Sona Ermekte Olan Meslekler Ve Bu Mesleklerin Gelecek Nesillere Aktarılması Sorunu

381 Ordu İli ve Yöresinde Sona Ermekte Olan Meslekler ve Bu Mesleklerin Gelecek Nesillere Aktarılması Sorunu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları 1. Ordu ve Yöresinde Türk El Sanatları Uzun bir tarihi geçmişi olan Ordu ili, doğal olarak el sanatları ve halk kültürü açısından zengindir diyebiliriz. Asırlar boyunca yapıp ortaya koyduğu hemen her eşyayı sanatıyla damga- layan yöre halkı, bu özelliği ile alâka duymayan insanları bile hayran etmeyi başarmıştır. Kalıcı mekanlara koyduğu taşı ve her ihtiyacında istifade ettiği ağacı bir kuyumcu ustalığı ile işlemiştir. Bununla birlikte günlük ihtiyaçlarında sık sık kullandığı halı, kilim, seccade, kolan, kuşak, mutfak araç gereçleri, giyim kuşam ve hayvancılık malzemelerinde de aynı hassasiyeti gösterdiğini ra- hatlıkla söyleyebiliriz. Sanayi devrimine hazırlıksız yakalanan bölge, pek çok geleneksel sanatını güncelleye- memiştir. Sanayi devrimi ile üretimin hızlanması ve kolaylaşması ile bu meslekler yavaş yavaş anlamsız ve gereksiz hale gelmeye başlamıştır. Türklüğün geleneksel sanatlarının çoğu ya sona ermiş durumdadır veya son temsilcileri ile devam etmektedir. Bunlardan bazılarına göz atalım: 1.1. Bakırcılık Bakır madeninin çeşitli tekniklerle şekillendirilerek günlük hayatta kullanılacak hale getir- me mesleğidir bakırcılık. Günlük hayatta kullanılan veya ihtiyaç duyulan her türlü mutfak eşyası tencere, çömlek, ibrik, kazan, sini(tepsi), bardak ve taşıma kapları bakırdan yapılmakta idi. Bakır ustaları, sanatlarını usta-çırak ilişkisi içerisinde öğrenmekte idi. Bakır; 1) Dövme 14 , 2) Kazıma 15 , 3) Zımbayla kazıma 16 biçiminde şekillendirilmekte idi. Teknolojinin gelişmesi ile bu araçlar çok farklı şekillerde üretilmeye başlanmıştır. Dolayı- sıyla meslek son bulma aşamasına gelmiştir. Türkiye’nin hemen her tarafında yirmi yıl öncesine kadar meslek geçerliliğini sürdürmekte idi. Günümüzde süs eşyası, dekorasyon amaçlı objeler, tablolar ve bakır isimlikler üretilmektedir. Dolayısıyla çok az sayıda kişi bakırcılık mesleğini de- vam ettirmektedir. 1.2. Değirmencilik Ordu ili ve çevresinde değirmencilik, su değirmeni inşa etme, değirmeni çalışır duruma getirme işinin adıdır. Değirmen binasının inşasında öncelikle dış duvarlar örülür. Duvar örme işi, taşçı (duvar ustası) tarafından gerçekleştirilir. Duvarların üzerine çatı kurulur. Değirmen iki kattan oluşmak- tadır. Alt katına domuzluk denir. Domuzluk 17 , çarkın bulunduğu ve döndüğü yerdir. Zeminden aşağıda kalan bu kısma değirmenin dönmesi için gerekli olan alt sistem kurulur. Değirmenin çalışması ile ilgili sistemin temeli domuzlukta atılır. Buraya boydan boya yaklaşık ı5xı5 cm. kalın- 14  Dövme: Bakırın şekillendirilmesi dövme yöntemi yapılmaktadır. Yapılacak malzeme, örsün üzerinde çekiçle dövülerek şekillendirilir. Malzemenin kalınlığının eşit olabilmesi bakır örs üzerinde sürekli çevrilerek dövülür. 15  Kazıma: Çivi şeklindeki demir çubuklarla bakır malzemenin üstü kazınarak şekillendirilir. Bu şekilde bakır üzerinde çok çeşitli motifler oluşturulur. 16 Zımbayla Dövme: Yapımı bitmiş bakırlar kimi zaman süslenir. Kalem ucu gibi şekilli çelik çubuklara çekiçle vurulmasıyla yapılan bir tekniktir. Böylece kabartma desenler oluşturulur. 17  Ulubey’in bazı köylerinde dovuzluk, Ünye’de su akamağı; Mesudiye’nin Koyulhisar’a yakın köylerinde doñuzluk denilmektedir.