Ordu İli Ve Yöresinde Sona Ermekte Olan Meslekler Ve Bu Mesleklerin Gelecek Nesillere Aktarılması Sorunu

384 Prof. Dr. Necati DEMİR T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Ordu ili ve yöresinde kilim dokumacılığı tarihinin ne kadar eskiye gittiği konusu hakkında kesin bir tarih vermek şimdilik imkânsızdır. Şimdiye kadar bu konudan doğrudan bahseden bir kaynağa rastlanmamıştır. Fakat bazı ipuçları da yok değildir. Daha 1455 yılında Ordu’nun pek çok köyünde Boyahane ler bulunmakta ve bunlardan vergi alınmaktadır 21 . Ayrıca bu bölgede Ta- rakçı adlı bir yer bulunmaktadır 22 . Bölgede kilimin yanı sıra benzer şekilde düz dokuma yaygı türleri olan, fakat kilime göre farklı tekniklerle oluşturulan cecim ve bezayağı gibi dokumalar da mevcuttur. Ancak yörede bu tür düz dokuma yaygılar içerisinde en çok kullanılan ve uzun süredir değerini kaybetmeden otantik özelliklerini koruyan kilim olmuştur diyebiliriz. Yörede daha çok yaygı amaçlı değerlendirilen ki- limler; seccade, divan (sedir/makat), yolluk, duvar kilimi gibi gruplara ayrılırlar. Kullanım amacı ve yaygınlığı bakımından bunlardan birisi, belki de en önemlisi, seccade kilimlerdir. Seccade kilimler ; Gülyalı, Kabadüz, Ulubey, Ordu merkez ilçe ve köyleri ile Perşembe ilçesinin doğu kısımlarında tespit edilmiştir. Yaptığımız incelemelerde bu tür kilimlerin dokuması, bölgeye sınır olan Giresun’a doğru uzayıp gitmektedir. Son otuz yıla kadar bu bölgede seccade kilim dokuma geleneği pek zengin imiş. Hemen her köyde dört haneden birinde seccade kilim dokuyabilen hanımlar var imiş. Günümüzde sayı- ları çok azalmıştır. Geleneğin sona erdiğini söylemek bile mümkündür. 1.10. Küpçülük, Günlük hayatta kullanılan su ve yemek kapları, sırlı küpler, boru, uzun süre bekletilecek yiyecek kaplarını özel hazırlanmış topraktan üretmenin adı, küpçülüktür. Bu meslek, Ordu’da Mesudiye ilçesine bağlı Küpçü köyünde icra edilirdi. Eski dönemlerde kap, kazan, tencere, kupa, küp ve benzeri saklama, pişirme ve servis kapları, diğer kullanımlar için çiçek saksısı, boru, tuğla, çatı örtüleri ve bunlara benzeyen malze- meler topraktan üretilmiştir. Bakır, çinko, gümüş gibi madenlerin bulunması ile önemini kaybetmiş ancak varlığını sürdürmüştür. Küp toprağı iki üç çeşit killi toprak ve silisin karışımından oluşur. Bu karışımın çok iyi yoğrularak çamur haline getirilmesi ve bir süre dinlendirilerek mayalanması gerekir. Mayalı bu çamur, çark denilen ayakla veya motorla çevrilen makinelerde istenildiği gibi şekillendirilir. Biraz kuruması için güneşsiz ve rüzgârsız yerde bekletilir. Daha sonra 900 ile 1000 derece arasında 9-10 saat pişirilir. Şayet sırlı küp yapılacak ise fırınlanıp soğutulmuş parçalar, zift veya kurşun esaslı sülyen sırla kaplanır ve yeniden fırınlanarak soğuması beklenir. Küpçülük ya da çamur işçiliği günümüzde varlığını çok az alanda sürdürmektedir. Genel- likle süs eşyası, çiçek saksısı, lezzetli yemek yapımı için kullanılan ürünler ve turistlik eşya üretimi üretmektedirler. Bildiğimiz kadarıyla Ordu ili sınırları içerisinde bu sanatı sürdüren kalmamıştır. 21 Bahaeddin Yediyıldız, Ordu Kazası ..., s., 109. 22 Bahaeddin Yediyıldız, age., s. 41