Osmanlı Devlet Teşkilatı

1 4.2.6. Osmanlılarda Eğitim-Öğretim Anahtar Kelimeler: Osmanlı tarihi, Osmanlı devlet teşkilâtı, Osmanlı memleket yönetimi, Toprak yönetimi, Ordu teşkilâtı, Osmanlılarda eğitim-öğretim, maliye, dil, edebiyat, sanat. Osmanlılarda eğitimin temeli medrese eğitimine dayanır. Kuruluş ve yükseliş dönemlerinde dinî bilgilerin dışında müspet bilimlere de oldukça önem verilmiştir. İlmî rütbeler imtihanlar sonunda kazanılırdı. Duraklama döneminde dinî bilimler ağırlık kazanmaya başlayınca medrese eğitim ve öğretiminde de gerileme başlamıştır. İlk zamanlarda, Selçuklu medreselerinin bir devamı olarak görülen medrese teşkilâtı ilk olarak Fatih zamanında bir düzene konulmuştur. Fatik Sultan Mehmed Sahn-ı Seman adı verilen medreseleri yaptırarak devrin en büyük ilmî kumrunu oluşturmuştur. Bu medreseye hazırlık olarak Tetimme adı verilen hazırlık medresesi de yaptırılmıştır. Daha sonra Kanunî Sultan Süleyman, Süleymaniye Medreseleri’ni yaptırmıştır. İmparatorluğun en büyük ilmî kuruluş hâline getirilen Süleymaniye Medreseleri 6 medreseden oluşmuştur. Bunlar, Dar’ül Hadis , Tıb , Tabiat , Riyaziye , Dinî ve Hukukî Ġlimler , Edebiyat Öğrenimi gibi bölümlerdi. Fatih’in yaptırdığı medreselerde ise Fıkıh , Kelâm , Tefsir , Arap Dil Bilimi gibi bölümler vardı. Ayrıca devlet memuru yetiştirmek üzere bir de Enderun mektebi vardı.