Osmanlı Tarihi

99 Kırım SavaĢı (1853-1856) Tanzimat’ın ilânından sonra Sadaret makamını işgal eden Mustafa ReĢid PaĢa , Ali PaĢa , Fuat PaĢa gibi devlet adamlarının dış politikalarının sonucu İngiltere ve Fransa’ya yaklaşan Osmanlı Devleti Rusya-Avusturya ittifakına karşı cephe almıştı. Avusturya ve Rusya zulmünden kaçan Macar milliyetçileri Osmanlılar’a iltica etmişlerdi. Bunları isteyen Rusya ve Avusturya’ya ret cevabı veren hükümet İngiltere ve Fransa tarafından hararetle destek gördü. Rusya, ıslahat hareketleriyle Osmanlı Devleti’nin yeniden güçlenmesini endişe ile takip etmekteydi. Çar, İngiltere’ye müracaatla “Hasta Adam” olarak nitelendirdiği Osmanlı İmparatorluğu’nun aralarında paylaşılmasını talep etmiş ama reddedilmişti. Aynı teklifi Fransa’ya da yaptıysa da Fransa da bu teklifi reddetti. Daha önce Kudüs’teki kutsal yerlere bakılması Katolikler’e aitti. Bu işi özellikle 1740 kapitülasyonlarından sonra Fransızlar üstlenmişlerdi. Fransa İhtilâli sırasında Fransızlar bu işi önemsemedikleri için Ortodokslar bu işi üstlenmişlerdi. III. Napolyon tekrar bu görevin Fransızlar’a verilmesini isterken, Çar I. Nikola buna karşı çıkarak İstanbul’a Prens Mençikof başkanlığında fevkalâde yetkiye sahip bir elçilik heyeti gönderdi. Osmanlı devlet adamları İngiliz ve Fransızlar’ın kati destek vaatlerini aldıktan sonra Ruslar’ın bu teklifini reddettiler. Akasından da Tuna boylarına Türk kuvvetleri sevk edildi. Bunun üzerine isteklerini zorla kabul ettirmeye kalkan Rus Çarı I. Nikola 1853 tarihinde Eflak ve Boğdan’a girdi. Avusturya ile Prusya, Balkan statükosunun bozulmaması için Rus işgalini protesto ettiler. Viyana’da Avrupa devletlerinin ve savaş durumuna gelen Rusya ile Türkiye’nin katıldığı bir konferans toplandıysa da meseleye bir çözüm getirilemedi. Bunun üzerine Türkiye Rusya’ya savaş ilân etti (1853). Osmanlı ordusu komutanı Ömer PaĢa , Tuna’da Ruslar’ı üst üste yendi. Bu sırada bir Rus donanması Sinop Limanı ’nı basarak buradaki Türk donanmasını yaktı. Bu olay üzerine İngiliz ve Fransız donanmaları İstanbul önlerine gelerek kıyıların korunmasında görev aldılar. İngiltere ve Fransa Rusya’ya bir ültimatom vererek, Rus ordusunun işgal ettikleri yerden çıkmalarını ve Ortodoks tebaa üzerindeki isteklerinden vazgeçmesini istediler. Cevap vermemesi üzerine Rusya’ya savaş ilân ederek Türkiye’nin yanında yer aldılar. Silistre önlernde Musa PaĢa , Ruslar’ı durdururken, diğer yandan müttefik ordular Varna’ya gelmişlerdi. Diğer müttefik ordular ise 1854 yılında Kırım’a çıktılar. Sivastopol kuşatıldı. Bu sırada Pyemento Hükümeti de müttefiklerin yanında savaşa katıldılar. 1855 yılında Malakof Ġstihkâmı ’nın yıkılmasından sonra müttefikler şehre girdiler. İngilizler limanı, dokları ve tersaneleri yakıp yıktılar. Bu sırada Çar I. Nikola ve Prens Mençikof arka arkaya öldü. Yerine II. Aleksandre geçti. Aleksandre barış istemek zorunda kaldı. 1856 yılında Paris’te yapılan atlaşma ile sulh sağlandı. Paris AntlaĢması ile Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılarak sınırlarının güvenliği ve toprak bütünlüğü büyük devletlerin kefilliği altına alındı. 1877-1878 Osmanlı-Rus SavaĢı (93 Harbi) Kırım Savaşı’ndan sonra fırsat kollayan Rusya, 1870 yılında Fransa’nın Prusya karşısında yenik düşmesi üzerine Paris Antlaşması’nın Karadeniz’de Rusya’nın donanma bulundurmaması, tersane yapmaması ile ilgili maddesini tanımadığını ilân etti. Yalnız kalan İngiltere ancak bu kararı protesto ile yetindi. Rusya yeni politikasını Pan-Ġslavizm üzerine oturtmuş, Balkanlar’daki Slav topluluklarının bağımsızlık hareketlerini teşvik etmeye, desteklemeye başlamıştı. Rus taraftarı Mahmud Nedim PaĢa ’nın Bulgar Kilisesi’nin bağımsızlığını kabul etmesi (1871), Bulgaristan’ın istiklâli hususunda atılmış bir adım oldu. Bosna-Hersek ve arkasından Bulgarlar ayaklandılar. Avrupa’da bir Türk düşmanlığı yaratılmaya çalışıldı. Türkler’in müttefiki durumunda olan İngiltere de bu propagandaya kapıldı. Bu sırada Sultan Abdülaziz azledilerek yerine önce V. Murad , daha sonra II.