Osmanlı Tarihi

32 4. 2. 1. 6. Çelebi Sultan Mehmed (1413-1421) Anahtar Kelime: Osmanlı tarihi, Osmanlı devlet teşkilâtı, Osmanlı memleket yönetimi, Toprak yönetimi, Ordu teşkilâtı, Osmanlılar’da eğitim-öğretim, maliye, dil, edebiyat, sanat. 11 yıllık kardeş kavgalarından galip çıkan Çelebi Sultan Mehmed büyük bir mücadele vererek âdeta devleti yeni baştan kurdu. Aydınoğlu Cüneyd Bey ’in tutumunu beğenmeyen Çelebi Mehmed, süratle bu beylik üzerine yürüdü. Osmanlı kuvvetleri karşısında tutunamayan Aydınoğlu Cüneyd Bey teslim oldu. Ülkesi Osmanlı topraklarına katılarak kendisi Niğbolu Sancak Beyliği’ne gönderildi. Bu seferler sırasında Cenevizliler’e ait Foça, Midilli ve Sakız Osmanlı egemenliğini kabul etmişti. 1414 ve 1415 yıllarında Karamanoğulları topraklarının büyük bir bölümü tekrar ele geçirildi. Candaroğulları’nın elindeki Samsun ve Cenevizliler’in elindeki Gâvur Samsun 1417/18 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Yıldırım Bayezid devrinde gelişmeye başlayan Türk donanması Akdeniz’e açılmaya başlamıştı. Ancak Türk ticaret gemilerine Venedikliler’in rahat vermemesi üzerine donanma komutanı Çalı Bey , Venedikliler’e ait Siklad ve Ağırboz adalarını vurdu. Bunun üzerine Çanakkale Boğazı’nı geçen bir Venedik donanması Türk donanması ile Marmara Denizi’nde karşılaştı. Çalı Bey şehit oldu. Osmanlı donanması bozuldu. Ancak Venedikli amiral de yaralandığından Venedikliler geri çekildiler. Bizans’ın aracılığı ile barış yapıldı. Osmanlı donanmasının yenik düşmesine rağmen, artık Türk denizcilerinin Akdeniz’e açılabilecek güce eriştiğini görüyoruz. Yeniden isyan eden Eflak Prensi 1416 yılında tekrar vergiye bağlandı. Daha önce kardeşi Musa Çelebi’nin Kazaskeri olan ġeyh Bedreddin , Manisa civarındaki müritleri Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa ’nın çağrısı üzerine İznik’ten ayrılarak Manisa’ya geldi. Torlak Kemal ile Börklüce Mustafa isyanı başlatmışlardı. Üzerlerine gönderilen İzmir Sancakbeyi’ni yenen asiler giderek kuvvetlendiler. Bunun üzerine Veziriâzam Bayezid PaĢa asiler üzerine giderek onları dağıtmaya muvaffak oldu. Börklüce Mustafa Selçuk’ta asıldı. Manisa bölgesinde isyan eden Torlak Kemal de, Bayezid Paşa tarafından yakalanarak idam edildi. Bu sırada Yıldırım Bayezid’in diğer oğlu Mustafa Çelebi , Timur’un yanından serbest bırakılmış ve Balkanlar’a gelmişti. Burada tahtı ele geçirmek için harekete geçen Mustafa Çelebi (Düzme Mustafa) üzerine yürüyen Çelebi Mehmed Şeyh Bedreddin’in Deliorman bölgesine faaliyet gösterdiğini öğrendi. Bunun üzerine Veziriâzam Bayezid Paşa Şeyh Bedreddin üzerine gönderildi. Bayezid Paşa, Şeyh Bedreddin ve taraftarlarını yakaladı ve Serez Pazarı’nda astılar (1420). Devleti yeni baştan kurmayı başaran Çelebi Mehmed 1421 tarihinde öldü. Yerine oğlu Sultan II Murad geçti. Kaynak (Source): Gazi Ahmet Muhtar Paşa; Anadolu’da Rus Muharebesi, 1876-1877, C. 1 , Haz. Enver Yaşarbaş, İstanbul 1985, s. 294. Gazi Ahmet Muhtar Paşa; Anadolu’da Rus Muharebesi, 1876-1877, C. 2 , Haz. Enver Yaşarbaş, İstanbul 1985, s. 272. Ahmet Refik (Altınay), Lâle Devri , İstanbul-?, s. 120. Yzb. Alâettin-Yzb. Cavit; Ġkinci Viyana Muhasarası, 1683 , İstanbul 1933, s. 28.