Reklamcılık Tarihimizde Halk Kültürünün Görünümleri

270 Cem PEKMAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı le ifadesi çarpıcı bir tezat oluşturmaktadır. 2. Devletçi Kalkınma Dönemi Cumhuriyetin kuruluşundan II. Dünya Savaşı’nın bitimi ve Demokrat Parti iktidarına kadar geçen evre devletçi kalkınma dönemi olarak nitelenebilir. Bu dönemde, harf devrimi, okuma-yaz- ma seferberliği, giysi düzenlemeleri, kadın hakları gibi toplumsal alandaki belli başlı değişimler reklamlarda yansımalarını bulur. Keza, 1930’larda egemen olan korumacı sanayi politikaları, kamu iktisadi teşekküllerince üstlenilen üretim, tasarruf ile yerli malı kullanımına yönelik kam- panyalar doğrultusunda reklamlar yayımlanır (Yavuz, 2007). Bu dönemde başlıca reklam veren devlet kurum ve kuruluşlarıdır. İş Bankası başta olmak üzere bankalar, özel şirketler içinde Ça- pamarka, Hasan Itriyat, Hacı Bekir, Kurukahveci Mehmet Efendi gibi yaygın reklam kampanya- ları yürütenler, kozmetik ve ilaç firmaları, ithalatçı kuruluşlar ile yabancı firmalar ise diğer büyük reklam veren kesimini oluşturmaktadır. Reklam ajansları sayıca az ve henüz ajans niteliğini kazanmamış, daha ziyade komis- yonculuk yapmaktadır. Dolayısı ile reklamın yaratıcı tarafında yer alan bir kadro oluşmamıştır. Reklam tasarımları bireysel imzalar taşırken, dönemin en tanınan ve reklam afişlerinin neredeyse tümünde imzası olan sanatçısı İhap Hulusi Görey’dir. İhap Hulusi’nin genç Cumhuriyet’i adeta görselleştiren çizimlerinin yanı sıra afişlerde kullanılan sloganların bir kısmını kaleme aldığı da bilinmektedir (Merter, 2008). Bu bölümde halk kültürü ile bağları bakımından ele alınan afişlerin biri hariç tamamı İhap Hulusi koleksiyonundan seçilmiştir. Kökeni İzmir İktisat Kongresi’ne dayanan, 1929’da kurulan Milli İktisat ve Tasarruf Cemi- yeti, yeni adıyla Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumu’nun yerli malı kullanımını özendiren üstteki kampanyası tüketim ve yiyecek içecek kültüründe geleneksel olanı işaret ederken aynı zamanda Cumhuriyet’in modern ve batılı kadını ile erkeğini resmeder. Bu tür temsiller İhap Hulusi afişle-