Reklamcılık Tarihimizde Halk Kültürünün Görünümleri

272 Cem PEKMAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Geleneksel yeme-içme kültürü ve ona ilişkin adetler de afişlerde canlandırılır ve gelenek ile modernlik, eski ile yeni arasındaki bağ kurulur. Son afişteki “Size büyük bir kısmet var” de- yişinin ileriki yıllarda Zetina dikiş makinesinin çok ünlenen sloganı haline gelmesi ise ülkede bir reklam geleneğinin yavaş yavaş oluşmaya başladığının işaretidir. 3. Liberal Kalkınma Dönemi 1950’lerden 1980’lere uzanan bu evrede sanayi ve ticarette özel şirketlerin ağırlığı ar- tarken, kapitalist batının iktisadi ve siyasi kurumları ile entegrasyona hız verilir. Tarımda ma- kineleşme ve üretim artışı, yeni ulaşım ve iletişim imkânları, iç ve dış göç bu dönemin önemli dinamikleridir. Üretim hacmindeki artışın yanı sıra tüketim ve rekabet de artar; buna bağlı olarak reklam pastası büyür. Reklamcılığın önüne hiç olmadık ölçüde geniş medya olanakları açılmış- tır: Gazete ve dergiler çeşitlenmiş, modern makinelerle renkli baskılar yapmaya başlamış, etkin dağıtım ağları kurmuştur. Radyo, 1950’den itibaren reklam almaya başlamış, bu konuda faaliyet gösteren reklam ajansları kurulmuş, radyo reklamcılığı hızla gelişmiştir. Türk sinemasının özel- likle 1960’larda yaşadığı büyümeye bağlı olarak sinema salonları yeni bir reklam mecrası haline gelmiştir. En çarpıcı gelişme ise televizyonun 1970’lerde yaygınlaşmasıyla yaşanır. TRT televiz- yonunun 1972’den itibaren reklam yayınlamaya başlamasıyla reklamcılık da sektörel zirvesine ulaşır. Türkiye’de modern reklamcılığın tesis edildiği bu dönemde, gelişimin öncülerinden biri Eli Acıman ve onun 1957’de kurduğu Faal Ajans ile 1965’te kurduğu Manajans’tır. Özellikle Ma- najans Türkiye’de modern reklamcılığın bir okulu haline gelmiş, bünyesinden pek çok reklamcı yetişmiş ve 1970’ler ve sonrasının büyük reklam ajanslarını kurmuştur. Aşağıda, konumuz bağla- mında incelenen örnekler de Faal Ajans ve Manajans kampanyalarından seçilmiştir. Ancak bun- dan evvel, incelediğimiz dönemin miladında yer alan 1950 seçimini Demokrat Parti’ye kazandıran