Selçuklu Devri

6 4. 1. 2. Anadolu Selçuklu Devleti (1077-1308) Anahtar Kelime: Anadolu Selçuklu Devleti, Kutlamışoğlu Süleymanşâh Devri, I. Kılıç Arslan, Sultan I. Mes’ud, Sultan II. Kılıç Arslan, I. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzeddin Keykâvus, I. Alâaddin Keykûbâd, II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Anadolu Selçuklu Devleti’ninyıkılması. KutlamıĢoğlu SüleymanĢâh Devri (1077-1086) Kulamışoğlu Melikşâh tarafından Anadolu’nun fethine memur edilen Süleymanşâh kısa zamanda İznik’e kadar bütün Anadolu’yu ele geçirerek 1977 tarihinde devletini kurdu. Rey’deki Büyük Selçuklu Sultanı’na bağlı olarak Anadolu’ya hâkim olan Süleymanşâh Bizans’ın içindeki durumundan faydalanmak suretiyle sık sık Bizans’ın içişlerine karışmaya, taht kavgalarında politikası icabı bazı imparatorlara destek olmaya başladı. Bu arada kardeşi Mansur ’un isyanını Sultan MelikĢâh ’ın Emîr Porsuk komutasında gönderdiği kuvvetin de yardımıyla yendi. 1085 yılında ani bir baskınla Antakya Kalesi ’ni aldı. Ancak Antakya’nın fethi, Suriye Selçuklu Sultanı TutuĢ ’la arasının açılmasına sebep oldu. Sultan Tutuş ve müttefiki Artuk Bey , Süleymanşâh’ı Halep yakınlarında yendiler. Süleymanşâh üzüntüsünden intihar etti (1086). Süleymanşâh, Antakya seferine çıkarken idareyi İznik’te komutanlarından Ebu’l-Kasım ’a bırakmıştı. Süleymanşâh’ın ölümünden sonra Ebu’l-Kasım’ın bağımsız hareketlerinden şüphelenen Melikşâh, Porsuk ve Emîr Bozan komutasında Anadolu’ya birlikle gönderdi. Affını istedi ise de Bozan tarafından öldürüldü (1092). Aynı tarihlerde Sultan Melikşâh’ın ölümü üzerine serbest bırakılan Süleymanşâh’ın oğlu Kılıç Arslan Anadolu’ya gelerek babasının mirasına sahip oldu (1092). I. Kılıç Arslan (1092-1107) Kılıç Arslan, Ege’de oldukça kuvvetlene Çakan Bey (Çaka Bey) ’i ortadan kaldırdıktan (1097) sonra Malatya’ya giderek burasını kuşattı. Ancak bu sırada büyük Haçlı ordusunun Anadolu’ya ayak bastığını duyarak İznik önlerine geldiyse de sayıca üstün Haçlılar karşısında Anadolu’ya çekildi. Eskişehir önlerinde tekrar şansını deneyen Kılıç Arslan, Haçlı ordusunu Antakya’ya ulaşıncaya kadar gerilla savaşlarıyla rahatsız etti. Haçlılar büyük zayiat vermelerine rağmen boydan boya Anadolu’yu geçerek Antakya, Kudüs ve Urfa taraflarını alıp buralarda krallık, kontluk, prenskepslik kurdular. Bu arada Haçlılar’ın arkasından gelen Bizanslılar da Batı Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz sahil kesimini tekrar kontrollerine almayı başarmışlardı. Elinde yalnızca İç Anadolu kalan Sultan I. Kılıç Arslan başkenti Konya’ya getirdi. Daha sonra Güneydoğu Anadolu bölgesindeki bazı şehirler üzerine yürüdü. Bu yüzden Musul Atabeki Çavlı , Artuklu Ġl-Gazi ve Suriye Meliki Rıdvan Kılıç Arslan’ın üzerine yürüdüler. Suriye’de Habur Suyu kenarında yapılan savaşı kaybeden Kılıç Arslan Habur’u geçerken boğuldu (1107). Yerine oğlu Mes’ud geçtiyse de diğer kardeşi ġehinĢâh O’nu tanımadı. Taht kavgası 1116’ya kadar sürdü. Sultan I. Mes’ud (1116-1155) Sultan Mes’ud başlangıçta DâniĢmendli Ahmed Gazi ’nin egemenliğini tanımak zorunda