Somut Olmayan Kültürel Mirasın Koruma Yaklaşımları Bağlamında Geleneksel El Sanatları

347 Somut Olmayan Kültürel Mirasın Koruma Yaklaşımları Bağlamında Geleneksel El Sanatları: Kültür ve Turizm Bakanlığı (Halk Kültürü Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı) Çalışmaları Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Bu süreçler ile birlikte UNESCO’nun çalışmalarına kısaca bakacak olursak; 1946 yı- lında kurulan ve kısa adı UNESCO olan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı, kültü- rel çeşitliliğin korunması ve desteklenmesini temel ilke olarak benimsemiştir. Konu ile ilgili olarak önce 1972 yılında ülkemizin de içinde yer aldığı 20 ülke ile birlikte “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi” imzalanmış ardından ülkemiz 17 Ekim 2003 tarihinde Paris’te düzenlenen UNESCO 32. Genel Konferansı’nda “Somut Olmayan Kültü- rel Mirasın Korunması Sözleşmesi”ni kabul etmiştir. Sözleşmenin 19 Ocak 2006 tarihinde TBMM tarafından da kabul edilmesinin ardından Türkiye, Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesine, 27 Mart 2006 tarihinde resmen taraf ol- muştur (Oğuz, vd. 2012: 51-52). Somut Olmayan Kültürel Miras: “ Toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekânlar ” (SOKÜM Sözleşmesi, 2005: 164) olarak tanımlanmaktadır. Somut olmayan kültürel miras, özellikle “somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar, gösteri sanatları, toplumsal uy- gulamalar, ritüeller ve şölenler; doğa ve evren ile ilgili bilgi ve uygulamalar; el sanatları geleneği” alanlarında belirmektedir. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ve bu sözleşme kapsamında yürütülen faaliyetler, dünyada ve eşzamanlı olarak Türkiye’de özellikle önem kazanmıştır. Somut Olmayan Kültürel Miras ile ilgili iş ve işlemlerin ülkemizdeki icracı birimi Kültür ve Turizm Bakan- lığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüdür. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sözleşme ile ilgili iş ve işlemleri, yükümlülükleri sözleşmeye dayalı olarak Bakanlığın başta taşra teşkilatı olan İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri ile UNESCO Milli Komisyonu, Milli Eğitim Bakanlığı, Dış İşleri Bakanlığı, Üniversiteler, Sivil Toplum Kuruluşları gibi kurumlarla işbirliği içerisinde yürütmektedir. Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi Bağlamında Halk Kültürü Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı ve Geleneksel El Sanatları Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin koruma yaklaşımları bağlamında kendisine ait iş ve işlemleri 4848 sayılı kanuna dayalı olarak yürütmektedir. Bu kanuna dayalı olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Halk Kültürü Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığınca Somut olmayan kültürel mirasın korunması bağlamında Geleneksel El Sanatlarına ilişkin çalışmalar ağırlıklı olarak “ Somut Olma- yan Kültürel Miras Taşıyıcılarının Tespit ve Kayıt İşlemlerine İlişkin Yönerge”, “Türk Süsle- me Sanatları ve Geleneksel El Sanatları Kursları Yönetmeliği” gereği gerçekleştirilmektedir. “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” nin önemli amaçlarından biri, bu mirasın önemi konusunda yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde duyarlılığı ve farkındalığı ar- tırmaktır.