Somut Olmayan Kültürel Mirasın Temsil Ve Tescili Hakkında Medyadaki Tartışmalar Üzerine Bir Değerlendirme

319 SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN TEMSİL VE TESCİLİ HAKKINDA MEDYADAKİ TARTIŞMALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Ahmet Erman ARAL 1 Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi UNESCO’nun 32. Genel Konferansı’nın düzenlendiği 2003 senesinde kabul edilmiş ve 2006’da da yürürlüğe girmiştir. Türkiye’nin kendi yasal mevzuatında yaptığı gerekli düzenlemelerin ardından 2006’da taraf ol- duğu Sözleşme, Kasım 2017 itibarıyla 175 ülke tarafından kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu bel- geyle birlikte uluslararası toplumun dikkatine sunulan Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşme metninde toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araç- lar, gereçler ve kültürel mekânlar olarak tanımlanmıştır. Yeni bir kültür koruma yaklaşımının be- nimsenmesi bakımından etkin bir uluslararası uzlaşıyı ifade eden bu belgeye bağlı olarak belirli mekanizmalar ve kılavuz metinler oluşturulmuştur. Sözleşme’nin kademeli olarak kabul görmesinin ve Sözleşme hükümlerinin bir sonucu olarak 2008 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi yürürlüğe girmiştir. Bu liste, M. Öcal Oğuz’un belirttiği gibi, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşme- si’nin ortaya çıkışında kayda değer katkıları olan ve resmî açıdan 2006’da son bulan İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları İlanı adlı programın bir bakıma, daha gelişmiş nitelikteki devamı niteliğindedir (2009: 49). Sözleşme’nin 16. maddesine göre, İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi’nin amaçları arasında somut olmayan kültürel mirasın ulusal ve uluslararası görünürlüğünün artırılması, bu mirasın korunmasının önemine dikkat çe- kilmesi ve kültürel çeşitliliğe saygı gösterilmesi bulunmaktadır. Taraf devletlerin sundukları miras önerileri doğrultusunda her yıl yeni unsurlarla genişleyen Temsilî Liste’de Kasım 2017 itibarıyla Türkiye’nin 14 kayıtlı mirası bulunmaktadır ve bunlardan “Nevruz” ve “İnce Ekmek Yapımı ve Paylaşımı Geleneği: Lavaş” ortak dosya olarak kayıtlıdır. 1 Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Halk Bilimi Bölümü Araştırma Görevlisi, Ankara / Türkiye, er- man34@gmail.com