Tunç Çağları

1. 5. Tunç Çağları Anahtar Kelime: Eski Tunç, Orta Tunç, Geç Tunç, Asur Ticaret Kolonileri Çağı ve Hititler. Geç Kalkolitik Çağın sonunda bakır alaşımlarının ortaya çıkması ve tunç üretimine geçilmesiyle birlikte “Tunç Çağları” olarak adlandırılan dönem başlar. Tunç Çağları kendi içinde kentleşme, teknolojik yenilikler, beylikler döneminin ortaya çıkması, ilk krallıklar ve merkezi yönetimlerin oluşması gibi sosyal ve politik gelişmeleri de kapsayan uzun bir süreçte yaşanır. Bu nedenle Eski, Orta ve Geç Tunç çağları olarak üç ayrı evreye ayrılır. Tunç Çağlarının erken evresinde (Eski Tunç Çağı) tuncun keşfiyle birlikte madencilikte, sanatta, ticarette, kentleşmede büyük bir ilerleme kaydedilir. Eski Tunç Çağı Anadolu’da yazının henüz tanınmadığı bir evredir. M.Ö. II.Binin başından itibaren Anadolu’da Orta Tunç Çağı başlar. Bu evrede yazı kul l anılmaya başlar. Ancak bu kullanım Anadolu’ nun bir bölümü ile sınırlıdır. Bugünkü bilgilerimize göre Orta Anadolu’nun tamamı, Kuzey Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Akdeniz’in Doğusundaki alan yazının kullanıldığı bölgeyi oluşturur. Yazının kullanıldığı bölgelerde bu dönem Asur Ticaret Kolonileri Çağı olarak adlandırılır. Dönemin yazılı belgeleri az da olsa tarihi bilgiler içerir ve Orta Anadolu ile güneye, güneydoğuya uzanan coğrafyada yerel krallıkların varlığına işaret eder. Belgelerde, Kaniş, Mama, Wahşuşana, Hattuş, Buruşhattum gibi yerli krallıkların ve yöneticilerin adları zikredilir. Bu sistem içinde yerli krallıklardan bazıları ön plana çıkar. Hattuş güçlü konuma gelir ve başlangıçta yerel bir beyliğin başkenti iken zamanla merkezi bir güce dönüşür ve Hitit Devletinin temelleri bu krallıktan gelişir. Orta Anadolu’da, Kızılırmak kavsi içer i sinde, çekirdek bölgede güçlenen krallık, I. Hattuşili den itibaren politik gücünü Kuzey Suriye ve Orta Mezopotamya’ya doğru arttırır. Geç Tunç Çağı olarak adlandırılan dönemde (M.Ö. II. Binin ikinci yarısı) Hititler, İmparatorluk sınırlarını Batı Anadolu’ dan, Yukarı Fırat’a Anadolu’nun tamamına, güneyde Kadeş’e (Suriye) kadar olan sahada genişletir. Hititler, 400 yıl boyunca Anadolu’da yaşamını sürdüren ilk imparatorluktur ve bu İmparatorluk, M.Ö.1200 lerde kavimler göçü ile sona erer. Geç Tunç Çağı’nın da sonuna işaret eden bu tarihten sonra M.Ö. I.Bin’de Anadolu’da Demir Çağları yaşanmaya başlar. Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü ortamda umuma arz yetkisi sınırsız süreyle Kültür Turizm Bakanlığına devredilmiştir. Bakanlık sonraki zamanlarda hazırlanan içerikle ilgili düzeltme, ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Kaynağı Hazırlayan Konu Editörü Proje Yöneticisi Prof. Dr. Tayfun YILDIRIM Prof. Dr. Işın YALÇINKAYA