Türk Sinemasında Güldürü Filmi Kahramanının Durumu: Recep İvedik Örneği

78 Dr. Özcan DEMİR T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı şeklen yahut içeriksel olarak değişimler göstermiş ve bu doğrultuda farklı işlevler üstlenmiştir (Abalı, 2015, s. 227). Sözlü kültürle başlayan süreç sanayi devrimi ve kitle iletişim araçlarının ortaya çıkışıyla popüler kültüre ve onun ürünlerine doğru değişim göstermiştir. Halkın uğraşlarının ve toplumsal yapının farklılaşması ile anlatılan öykülerin ve mitlerin değişimi bunların dolaşıma çıktığı araçları da değiştirmiştir. Sinema, bu araçlardan birisidir. An- cak, sinemada öykü anlatımı için kullanılan teknikleri diğer öykülerdeki tekniklerle karşılaştırmak mümkündür. Joseph Campbell’ın Kahramanın Yolculuğu isimli eserinde kahraman ile ilgili olarak ortaya koyduğu ayrılma, erginlenme ve dönüş aşamalarıyla popüler bir sinema ürünü olan Recep İvedik ve devam filmlerinde kahramana ilişkin ortak noktalar öykülerdeki farklılıklara karşın tespit edilecektir. 2.1. Recep İvedik Filmlerinde Ayrılma Aşaması Recep İvedik karakteri kendi mahallesinden dışarı pek çıkmayan bu mahalledeki insan- larla kendi kuralları çerçevesinde ilişkide olan asabi bir kişidir. Campbell’ın ayrılma aşamasında belirttiği gibi kendine özgü bir dünyası vardır. Kahramanın olgunlaşması ve dış dünyayı tanıması için bir sebebe ihtiyaç vardır. Bu sebep, bir ormanda, ulu bir ağaç, bir kaynak ya da Recep İvedik filmlerinde sıkça görüldüğü gibi kaderin karşıya çıkaracağı bir göç olabilir. Kahramanın macera dolu yolculuğa çıkmasını sağlayan hareketi Campbell maceraya çağrı olarak adlandırarak bu durumu benliğin uyanması olarak tanımlar (Özkan, 2009, s. 28). İlk Recep İvedik filminde Recep, yolda zengin bir kimsenin cüzdanını bulur. Bu cüzdan maceraya çağrı niteliğindedir. Ancak, onu cüzdanı sahibine vermek için Antalya’ya kadar gön- deren televizyonda otel sahibiyle aynı değerlere sahip olduğunu onun da dürüst birisi olduğunu görmesidir. Recep yol boyunca sürekli başka insanlarla ve gruplarla karşılaşır, mücadele eder, tehlikeler atlatır, maceraları aştıkça kabul görür, dostluklar kazanır ve sonunda otele ulaşır. Recep İvedik 2’de durum bundan farklı gözükse de kahraman yine mahallesinden ve alış- tığı çevreden çıkarak ninesinin istediği gibi reklam ajansında kendisini ispat etmek zorunda kalır. Recep İvedik 3’te durum daha farklı gözükmektedir. Çünkü bu kez kahraman kendi iç dünyasıyla ilgili bir sorunu çözmek zorundadır. Depresyonunu aşmalıdır. Bunu yapmak için de tıpkı diğer kentli insanlar gibi profesyonel yardım alır, hobiler edinir ya da okula gider. Ortak durum yine gerçekleşmiştir Recep alıştığı ortamından ve evinden çıkmak zorunda kalmıştır. Recep İvedik’in mahalledeki çocukların spor sahasını kurtarmak için tropik bir adaya yarışmaya gitmesi ya da Re- cep İvedik 5’te olduğu gibi Türkiye dışına bir spor organizasyonu için çıkmak durumunda kalması gibi durumlar için evinden ve mahallesinden ayrılmıştır. 2.2. Recep İvedik Filmlerinde Erginlenme Aşaması Recep İvedik filmlerinde en önemli motiflerden birisi sürekli yeni olaylar ve sınamaların kahramanın karşısına çıkmasıdır. Kahraman, eşiği bir kez geçtiğinde akışkan, belirsiz formların bölgesinde birbirinden farklı sınamalardan geçmesi gerekir (Campbell, 2008, s. 81). Olayla hız- la ilerlemektedir. Sürekli yeni aktiviteler, maceralar ya da insanlarla karşılaşılmaktadır. Sınavlar kahramanı içinde bulunduğu toplumdan uzaklaştırır ve yalnızlaştırır (Özkan, 2009, s. 30). Recep İvedik açısından yalnızlaşma hedefine odaklanması ve onu alıkoyan herkese karşı kaba kuvvet kullanmasıdır.