Türklerin Yaratılış Destanı ile İslamî Kaynaklardaki Müşterekliklere Sentezi Bir Yaklaşım

218 Prof. Dr. Firdevs KHİSAMİTDİNOVA T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı gilisini mezara koyar ve kendine mızrağını sançar, sevgilisinin yanında cansız kalır. Zayatulek’i aramaya başlayan insanlar, sadece birkaç gün sonra onu, Hıuhılıu’ın yanında ki mezarda bul- muşlar. Onları saygıyla gömmüşler, mezarlarını büyük taşlarla çevirmişler. O zamandan beri, adil batır ve Hıuhılıu’ın mezarı bulunan dağ Başkurtlar için kutsal bir yer haline gelmiş [Destanlar ..., 2010, 179-180]. Yukarıdaki bilgiler, taşların tüm aile ayinlerinde önemli rol oynadığını göster- mektedir. Ayrıca taşlar büyü ile tedavi unsuru olarak algılanmaktadır. Örneğin, Karataş olarak bili- nen siyah bir taşın yardımıyla Başkurtlar nazarı, fıtığı ve diğer hastalıkları gidermeye çalışmakta- dırlar [Terapötik ... 2009, 380]. Taş, Başkurtların fal bakma geleneğinde kullanılır. Benzer gelenekler başka Türk halkla- rında da kaydedilmiştir [Inan, 1998, 157-166]. Başkurt halk kültüründe bireysel taşların, kayaların kökeni hakkında etyolojik efsaneler kaydedilmiştir. Örneğin, bazı halk hikâyelerinde yaşlı kadın, gelinler, batır, ayılar, taş olarak do- nakalmıştır [BHİ, 1987, 41]. Sonuç. Başkurt mitolojisinde taşlar, diğer Türklerde olduğu gibi, ayrı bir önem taşımakta- dır. Taşlarla ilgili mitoloji inanç, gelenek ve ritüellere yansımıştır. Başkurtların inançlarına göre, taşlar hayatın kaynağı, sağlık, refah ve sonsuzluk kaynağı olarak belirlenmiştir.