Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler

484 Prof. Dr. Metin ÖZKUL - Âdem ÖTER T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı önemli sonuçlar doğurduğu bilinen bir gerçekliktir (Kaya, 2011: 42). Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlarda eğitim seviyesi ortalaması ilkokuldur (%56,7). Kır- sal yaşam sürenlerin tamamına yakının eğitim seviyesi okur-yazar ve ilkokul mezunudur (%81,1). Şehirde yaşayanlarda ise eğitim seviyesi ortalaması yükselerek yüksekokula kadar çıkmaktadır. Şehirde Yaşayanların %37’si fakülte, %14’ü lise, %16’sı ilkokul, %11’i yüksekokul mezunuyken, %11,1’i ihtisas yapmıştır. Okuryazar olan 3 kişi (%3,3) okuma yazma bilmeyen ise sadece 1 kişidir (%1,1). Okuryazar ve ilkokul mezunlarının oranı kırsal yaşam sürenlerde yakla- şık 3/4 iken, şehirde yaşayanlarda bu oran 1/5’tir. Şehir hayatında eğitimin önemli bir yeri olduğu için şehre göç eden Yörükler çağın gereğine uygun olarak mümkün olduğunca eğitim seviyelerini yükseltmeye çalışmışlardır. Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlar ile şehirde yaşayanların çocuklarının eğitim seviye- leri arasında çok önemli farklılıklar vardır. Kırsal yaşam sürenlerde okuma-yazma bilmeyen ve okur-yazarlar varken, şehirde yaşayanların çocuklarının eğitim seviyesi ilkokuldan başlamakta- dır. Kırsal yaşam sürenlerde eğitim düzeyi şehirde yaşayanlara göre oldukça düşüktür. Kırsal- da yaşayanların çocuklarının ortalama eğitim düzeyi ilkokul iken ( 57,9%) , şehirde yaşayanların çocuklarında ortalama eğitim seviyesi üniversite mezunu olmakla birlikte, üniversite mezunları arasında fakülte mezunu olanların oranı yüksektir ( 33,8%) . Mesleki Değişim Denek grubumuzun köyde yaşayan ve bir kısmıyla halen konargöçerliği sürdürenlerin ekonomik faaliyet alanı doğaldır ki çiftçilik ve hayvancılıktır (%90). Bir kısım denek grubu yaşlılık ve sağlık nedenleriyle faal olarak herhangi bir iş yapmamakla birlikte çeşitli mesleklerden emekli olmuş kişilerden oluşmaktadır. Şehirde yaşayanların ise %3,3’ünü oluşturan üç kişi profesyonel besicilik yaparken, %12,1’i esnaf/zanaatkâr %7,7’si de ücretli işçi olarak mesleklerini yürütmek- tedirler. Bunların dışında kalan yaklaşık %70’i oluşturan denekler ise eğitim süreciyle ulaşılabilen mesleklerde bulunmaktadırlar ki; bunların arasında öğretmenlik, mühendislik, doktorluk, hem- şirelik, veteriner, akademisyen gibi meslekler bulunmaktadır. Şehirde yaşayanların meslekleri göstermektedir ki, Yörükler yerleşik yaşama geçtikten sonra çocuklarının eğitimine olabildiğince önem vermişlerdir. Ayrıca yine bu veriler göstermektedir ki ikinci kuşak Yörükler önce eğitim yo- luyla nitelik kazanarak şehirlere nitelikli göç gerçekleştirmişlerdir. Evlilik ve Aile Hayatında Meydana Gelen Değişmeler Eş Seçiminde Değişim Geleneksel yaşamda eş seçimi hemen hemen tüm bireyler açısından görücü usulüyle ve genellikle aynı oymak içinden yapılırdı. Günümüzde anlaşarak evlenme şeklinin köylerde dahi artış eğilimine girdiği görülmektedir. Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlar ortalama evlilik şekli görücü usulüyken şehirde yaşayanlar ortalama evlilik şekli anlaşarak evlenmedir. Kırsal yaşam sürenler arasında en yaygın evlenme şekli, görücü usulüyle evlenme (%58,9), anlaşarak evlen- me (%37,8) ve kaçırarak evlenmedir (%3,3).