Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler

491 Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Aşağıda Honamlı ve Karakoyunlu Yörük aşiretlerince kullanılan kara çadır örnekleri yer almaktadır. Resim 1: Karakoyunlu Yörükleri Resim 2: Honamlı Yörükleri (Çayır Yaylası, 2013) (Sindel Yaylası, Emine Karasu, 2003) 8 Yörük aşiretleri arasında çadırların kuruluşu ve şekli farklılıklar gösterir. Yörükleri tanıyan bir kişi, çadırın kuruluşundan ve biçiminden hangi aşirete ait olduğunu az çok tahmin edebilir. Meselâ Karahacılı’lar, Hayta’lar ve Çakal aşireti çadırlarını kuzey-güney istikametinde ve Doğu - Batı istikametine dikey olarak kurarlar. Kapı kışın doğuya - güneşin doğrudan doğruya girmesi için - yazın ise batı istikametine açılır. Kapının karşısındaki kenar köşeler yüklük olarak tabir edilir ve buralara eşya çuvalları ve yiyeceklerini içeren torbalar konulur. Genellikle sık kullanılan eşyalar kapının sağ tarafındaki köşeye yerleştirilir. Çadırın içinde ısınma ve pişirme amaçlı olarak kurulan ocak daima giriş kapısının hizasında ortada yer alır. Karakoyunlu, Bahşiş ve Honamlı aşiretleri ise çadırlarını doğu-batı istikametinde ve kuzey-güney istikametine dikey olarak kurar- lar. Diğer bir fark ise çığ ve hasır yerine 50-70 cm. yüksekliğinde taş yığarlar (Güngör, 1941: 48, 49, Yalman,1977: 418). Yörüklerin mesken tercihleri günümüze doğru yapı malzemelerinde meydana gelen değiş- melere paralel değişiklikler göstermektedir. Konargöçerlikte yükte hafif olan ve kendi emekleriyle üretebildikleri çadırların yerini bugün portatif, sabit kulübe/baraka veya evler almaya başlamıştır. Yarı göçer hale dönüşmüş Yörüklerde özellikle bu tür mesken tercihi daha da ön plana çıkmıştır. Yarı konargöçer Yörüklerin bazıları traktörün arkasında taşınabilir tekerlekli karavan tipi saçtan kulübeler yaptırmakta ya da römorklarının üzerini kapatarak barınma ihtiyaçlarını karşı- lamaktadırlar. 8  Resim: Mehmet Akkın