Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler

502 Prof. Dr. Metin ÖZKUL - Âdem ÖTER T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı eşyası ve selamı ile emanet alacağı kişiye gönderirmiş. Emanet verecek kişi babasının selamı ile birlikte getirdiği eşyanın emanet alacak olana ait olduğuna kalbi kanaat getirirse sorgusuz sualsiz gelen çocuğun ihtiyacını giderirmiş. Bilirmiş ki verdiği emanet, emanet alan tarafından bütçesinin uygun olduğu en kısa sürede ya da söz verilen sürede geriye dönecektir. Köyde ve yarı konargöçer yaşayanlar para ihtiyacı olduğunda ilk önce akrabalarına mü- racaat etmektedir (%86,7), daha sonra bankaya (%25,6), komşularına (%18,9), arkadaşlarına (%15,6) müracaat ederek parasal ihtiyacına çözüm getirmektedir. Antalya Kumluca Erentepe (Eski adı Buldur) Mahallesinde yaşayan yeni Osmanlı Yörüğü 1930 doğumlu O.K. para ihtiyacı olduğunda kimlere müracaat edersiniz sorusuna “Kanaat ettim kimseden istemedim” demiştir. 10 O.K. yaşadığı yerde kendi aşiretinden kimse olmadığından olsa gerek kanaat/idare etmiş hiç kim- seden borç para istememiştir. Bu tür örnekler bize Yörükler arasında bir “ kanaat/idare kültürünün ” olduğunu göstermektedir. Göç ve göçe bağlı değişmeler: Şehirde yaşayan Yörükler şehre çoğunlukla iş nedeniyle göç etmişlerdir. Yörükler göç ettikleri şehre çoğunlukla yerleştikleri için kalıcı göç etmektedir. Şehre göçün en önemli nedenleri memuriyet nedeniyle tayin/atama (%48,9), iş nedeniyle (%27,8), babasının şehirde işe başlaması nedeniyle (%8,9), şehirde eğitim imkânın iyi olması nedeniyle (%6,7)’dir. Aksu Başpınar yaylası ve Aksu/Anamas sadece yaylalamak için yörükler tarafından kul- lanılırken Aksu Çayır, Alanya Yenicepazar ve Fethiye Ören yaylaları hem hayvancılık hemde yaylalamak için kullanılmaktadır. Çayır yaylasında hayvancılık yapan 25.08.2013 tarihi itibariyle 26 hane bulunmaktadır. Diğer tüm yaylalar hayvancılık amaçlı kullanılmaktadır. Aksu Başpınar yaylasına ve Anamas/Aksu merkeze çıkan kişilerden birer kişi Serik’teki köylerinde inek yetiştiriciliği yapmalarına rağmen ineklerini yaşadıkları yerlerde akraba/komşuya emanet ederek yazları sadece yaylalamaya gelmektedirler. Aşiretin devamlılığını sağlayan en önemli özelliği endogami türü evliliğin hâkim evlilik olmasıdır. Köyde ve yarı konargöçer yaşayanların önemli bir kısmı (%68,9) eşiyle akrabadır. Şehirde yaşayanlarda ise bu oran yaklaşık üçte bir civarındadır. Şehirde yaşayanların %65,6’sı egzogami türü evlilik yapmıştır . SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Konargöçer Yörük kültürü Orta Asya Türk göçebe kültürel mirasının üzerine inşa edilmiş- tir. Geçmişte Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türk topluluklarının yaşama biçimi coğrafi çevre koşulları, güvenlik durumu, ekonomik kaynaklar ve özgür kalma arzusunun bir sonucu olarak şe- killenmekteydi. Coğrafi koşullar ve hayvancılık bu yaşam tarzının görünür ve sürekli unsurlarıydı. Aynı coğrafya hem düşmanlardan sürekli korunmak ve hem de herhangi bir düşman boyundu- 10  Osman KARAASLAN, 1930 Doğumlu, Görüşme Tarihi: 08.02.2014