Zeytin Ağacının Gölgesinde Bursada Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü

327 Zeytin Ağacı’nın Gölgesinde Bursa’da Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü Maddi Kültür Bursa’da yetişen sebzelerden enginar, kereviz, bakla, fasulye, bezelye, kabak, pırasa, lahana, ıspanak, biber vb sebzelerden zeytinyağlı enginar yemeği, zeytinyağlı enginar dolması, zeytinyağlı kereviz, zeytinyağlı kelem dolması, zeytinyağlı enginarlı baklalı pilav, mücver, ıspa- nak borani yapılır. Ayrıca doğada kendiliğinden yetişen otlar genellikle zeytinyağı ile pişirilir veya salatası yapılır. Mevsimine göre pazar yerlerinde bulunabilen otlardan; hardalotu, hindibağ, kuşkonmaz, rezene, yılan otu, şevketibostan, yabani soğan, sütlü ot, labada, ebegümeci, gelincik, kuzuku- lağı, yabani pırasa, yabani semizotu, ısırgan, balık otu, madımak ve mantar çeşitleri zeytinyağı ile salatası, kavurması, çöreği, böreği, omleti ve başka sebzelerle ve et ile birlikte yemeği yapıl- maktadır. Bursa’nın kıyı ilçelerinde yaşayan Giritli Mübadillerin, zeytin ve zeytinyağını sebze ve ot yemeklerinde yaygın olarak kullanmaları, Bursa mutfağında Akdeniz beslenme alışkanlıklarının etkisini artırmıştır. Sonuç olarak; tarih boyunca “hiçbir şeyi atılmaz” denilen zeytin ağacının; ağacından ya- kacak odun, yapraklarından hayvan yiyeceği, meyvesinden sofra zeytini, yağından yemek ve hastalıklara şifa bulmak için ilaç, kadınlar için güzellik ürünü, çekirdeklerinden tespih, zeytin sı- kıldıktan sonra geride kalan prinasından zeytinyağlı sabun, prinadan arta kalan küspesinden yakacak olarak kullanılan zeytin, hayatın bütün aşamalarında kendisine yer bulmuş, korunması gereken kültür mirasımızdır. KAYNAKÇA • ÜNSAL, Artun, Ölmez Ağacın Peşinde Türkiyede Zeytin ve Zeytinyağı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2016, 281 sayfa. • ÖGEL, Bahattin, Türk Kültürü Tarihine Giriş4 Türklerde Yemek Kültürü(Göktürklerden Osmanlılara)Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000, 456 sayfa. • OĞUZ, Burhan, Türkiye Halkının Kültür Kökenleri 1 Giriş Beslenme Teknikleri, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, İstanbul 2002,938 sayfa. • GÖĞÜŞ, Fahrettin, Zeytinyağı, Eflatun Yayınevi, Ankara 2008,267 s. • DAĞLI, Yücel, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Bursa, Bolu, Trabzon, Erzurum, Azerbaycan, Kafkasya, Kırım, Girit, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2013, 645 sayfa.