Bir Macar Kroniği Chronica Hungarorum’daki Türk Kültür Ögeleri

295 Bir Macar Kroniği Chronica Hungarorum’daki Türk Kültür Ögeleri Genel Konular kavimlerinde buluyoruz” şeklinde açıklamıştır (Eckhardt, s.14). Kız Kaçırma Yoluyla Evlilik Geleneği Macarlar, Hristiyanlığı kabul ettikten sonra eski inanç ve geleneklerini devam ettirmeme- leri yönünde krallar tarafından büyük baskılar görmüşlerdir. Bu geleneklerin bir diğeri de kız ka- çırmadır. Kronik’te bu konu ile ilgili ilk bahis, yukarıda da söz ettiğimiz üzere Hunor ve Magor’un, Alan Hükümdarı’nın kızlarını kaçırarak evlenmelerini konu eden Sihirli geyik efsanesinde geçmiş- tir. Bundan başka Aziz Laszlo ve Kumanlar arasında gerçekleşen savaşın sonunda, bir Kuman, Varad piskoposunun kızı sanılan bir kızı kaçırmış, Aziz Laszlo da o Kuman’ı öldürmüştür. Aziz István ve Aziz László, Macaristan’da bu âdetin önüne geçmek için ciddi kanunlar koymuşlardır. Bilindiği üzere ataerkil ailenin temelini oluşturan dıştan evlilik ve kız kaçırma geleneği, Türklerde uzun süre, bazı yerlerde ise günümüze kadar devam etmiştir. Bu âdetlerin kalktığı yerlerde de sembolik olarak izleri görülmeye devam etmektedir. Türklerde dıştan evlilik, daha çok belli iki boyun birbirlerinden kız alıp vermesidir. Bu evlilikler karşılıklı anlaşma ile olmayıp kız kaçırma ve yağma yoluyla olmuştur. Yakut ve Altay Türkleri arasında evlenme uzunca bir süre, ancak kız kaçırma ile meşru sayılmıştır. Altay Türklerinde bugün de, evlenmeler kız ve erkek taraflar arasında anlaşmayla yapıldığı halde, erkek kendi soyunun yiğitleriyle beraber giderek evleneceği kızı kaçırmaktadır (Erkul,2002). Bugün Macaristan Kumanlarında bu gelenek sembolik olarak yaşatılmaktadır (Bartha, s.102-103). Balbal İnancı Kronik’te, Türklüğün Macar kültürüne olan etkilerinden birini de bu konu başlığı altında buluruz. Macarların bugünkü yurtlarına yerleştikten sonra çevrede yaptıkları akınlardan birisi, iki önemli Macar liderinin asılarak ölümüyle sonuçlanan, Lech yakınlarında Germenlerle yaptığı savaştır. Bu savaş sonunda imparator I. Konrad, esir edilerek ölüm cezasına çarptırılan Macar kabile reisi Lél tarafından boruyla (nefir) kafasına vurulmak suretiyle öldürülür. Lél, ölen impara- torun ardından “…Sen benden önce gidiyorsun ve öbür dünyada bana hizmet edeceksin!” der. Eski Türk inancına göre öldürülen düşmanlar ölünün uşakları olup, öldükten sonra cennet- te ona hizmet edeceklerdir. Bu inancın Macarlarda da oluşunun en büyük göstergesi Macar kro- niklerinde yer alan işte bu “Lehel’in Borusu” hikâyesidir. Bugün Jaszbereny’deki Jasz müzesinde yer alan bu boru, Macarları geçmişine bağlayan sembollerden sadece birisidir (Csajagy,2005, s. 34-103). Szekel Oyma Yazısı Kronik’te menşeileri hakkında tartışmaların bugün hala devam ettiği Sekeller, Roman- ya’nın Erdel bölgesinde yaşamakta, tıpkı Kronik’te olduğu gibi kendilerinin Hunlardan geldiğine inanmaktadırlar.