­ KÖS OYUNU | Kültür Portalı

Kös Oyunu - Burdur

Oyun

İki kişiyle oynanan bir oyundur.  Yaklaşık 40-45 cm. uzunluğunda, 3 cm çapında bir dal parçası önce ortadan ikiye sonra boyundan ikiye ayrılır. Elde edilen bu 4 tahta parçasına “kös” adı verilir.

Ütmeli bir oyun olan Kös’te oyuncular sayılarını belirlemek için karşılıklı 12+12 bir tarafta, 12+12 bir tarafta olmak üzere çizelge ya da 48 delikli bir tahta hazırlarlar. Her oyuncunun 12 taşı vardır. Oyuncular taşlarını köslerin gelme durumlarına göre bu tahta üzerinde ilerletir.

Köslerin bir tarafı kabuklu ve bombeli, diğer tarafı düz ve beyazdır. Bu durum açık (kösün düz tarafı) veya kapalı (bombeli taraf) olarak belirtilir. Oyuncu, her iki eline ikişer kös alıp bunları havada birbirine çarptırarak atar. Köslerin açık ya da kapalı gelmesine göre durumlar şöyle adlandırılır:

4 açık: Yayla

4 kapalı: 1-6

2 kapalı-2 açık: 1-2 (oyun karşı tarafa geçer)

1 kapalı 3açık: 1-3

1 açık 3 kapalı: Kös

Kös gelmeden (1 kapalı 3 açık) oyuncu oyuna başlayamaz. Her Kös geldiğinde, çizelgeye sırayla dizilmiş taşlardan biri hareket ettirilir. Taş yerine renkli ve beyaz fasulye ile nohut da kullanılabilir. Her taş çizelgeyi sırayla geçer, her kös geldiğinde yeni taş ilerletilmeye hak kazanılır. Taşlar, yayla’da 4,  1-6’da 6, 1-3’te 3, 1-2’de 2 ilerletilir. Bir oyuncunun taşı, çizelgede kendi tarafının karelerini (ya da deliklerini) tamamladıktan sonra karşı oyuncunun karelerine geçer ve kös geldiğinde rakibin taşlarını yiyebilir.

Hangi oyuncunun taşı önce biterse yenilmiş olur.

Kösler bazı yerlerde “tıngırı mışşık kara kabagışşık” tekerlemesi söylenerek atılır. Burdur’da “Bir kös bir yayla” genel olarak rahatlık durumunu belirten bir deyim şeklinde kullanılır. 

Kaynak: Göğüş, Ceren. (2010) "Burdur Çocuk Oyunları ve Oyuncakları" Geçmişten Geleceğe Burdur Halk Kültürü ve Turizm Sempozyumu,119-130.

Görüntülenme Sayısı : 6653    Eklenme Tarihi : 26 Şubat 2013 Salı    Güncellenme Tarihi : 01 Şubat 2022 Salı