| Ayrıntılı Tanımı |
Balıbağı Erken Tunç Çağı Nekropol Alanı, Çankırı’nın 20 km. doğusundaki, Balıbağı köyünün 5 km güneybatısında, Sarıiçi mevkiinde, Kaya Tuzu İşletmelerinin 1 km. güneybatısında bulunmaktadır. Doğusu Dedenin Kızıl Tepesi eteklerine, güneyi Küçük Tahta sırtı eteklerine, kuzeydoğusu Kaya Tuzu İşletmeleri ve işletme yoluna, batısı Esentepe-Balıbağı köyü sınırlarına kadar uzanmaktadır. Bölge son derece engebeli bir yapıda olup, yüksek tepeler, derelerle bölünmüş konumdadır.
Nekropol alanında 1988-1990 yıllarında 3 sezon olmak üzere Çankırı Müzesi Müdürlüğünce kurtarma kazıları yapılmış ve nekropol alanında taş sanduka ve küp mezarlardan oluşan iki tip mezar tipi saptanmıştır. Küp ve taş sanduka mezarlar iç içe aynı alanlarda bulunmuştur. Nekropol alanında aynı çağa tarihlenen iki ayrı seviyede gömü yapılmıştır. Bulunan mezarlar kuzeydoğu-güneybatı istikametinde belli bir yön birliğine sahiptir. Balıbağı nekropol alanındaki mezarlar M.Ö. 3. binin sonu ile M.Ö. 2. bine aittir. Mezarlarda bulunan ölü hediyeleri, dört ana grupta toplanmaktadır. Bunlar pişmiş toprak kaplar, bronzdan yapılmış takı ve silahlar, çeşitli maden ve taşlardan üretilmiş süs eşyaları ile keman biçimli mermer idollerdir.
Pişmiş toprak kaplar, küpler, kulplu küçük çömlekçikler, siyah ve devetüyü renginde gaga ağızlı testiler, dikey kulplu kaselerdir. Bronz eşyalar grubunu, ok ve mızrak uçları, topuz başlı iğneler, bilezikler, halhallar, saç halkaları, yüzükler, düğmeler ve bir adet güneş kursundan oluşmaktadır. Keman biçimli idoller kireçtaşından üretilmiş olup, kaşlar, gözler, burun gibi vücut uzuvları kazıma metoduyla stilize olarak ifade edilmiştir.
Balıbağı Nekropolü’nün hafiri olan Dr. Mustafa Süel’e göre; nekropol, batısında bulunan Sarıiçi Höyüğü’nün sakinlerine aittir. Burada böyle bir yerleşim yerinin kurulmasının sebebi buradaki kaya tuzu madenidir. Günümüzde hala işletilen kaya tuzu işletmesi Kalkolitik dönemlerden itibaren kullanılmış, Erken Tunç Çağı yerleşmesi kendilerini koruyan, gözeten siyasi ve askeri gücün teb’asında faaliyetlerini sürdürmüştür. Eski Tunç Çağından sonra Hitit Çağı’nda da fazla bir değişikliğin olmadığı, mahalli halkın madeni işletip buradan elde ettiği randdan belli bir miktarı yine belli bir siyasi güce aktararak hayatlarını devam ettirdikleri düşünülmektedir.
Balıbağı Nekropolü ve Sarıiçi Höyüğü, tarihteki en erken kaya tuzu işletmelerinden biridir. Hitit metinlerinde çokça adı geçen tuz üretiminin de içinde olduğu bilinen şehirlerden biri olması olasılığının çok yüksek olması buranın önemini bir kat daha arttırmaktadır. Höyükte ve nekropol alanında yapılacak daha kapsamlı bilimsel kazı ve araştırmalar, yazısız ve yazılı tarihe ait çok önemli veriler ortaya koyabilecek potansiyele sahiptir.
|