Başta ölüm olmak üzere ayrılığın yahut üzüntünün doğurduğu ıstırap sebebiyle ortaya konulan lirik ve manzum ürün olarak tanımlanmaktadır. Şayet ölenler için söyleniyorsa kendisine has makamla terennüm edilir. Söylenen sözler ölenle ilgili düşünce, duygu ve izlenimleri ihtiva eder. Yapısı ve konuyu işleyiş özelliğiyle çeşitli alt başlıklara ayrılarak incelenen ağıt türü, kişinin ve bazen de toplumun acısını “söz” ile ifade etmesi, aktarması yönüyle önem taşıyan edebî türlerimizdendir.

Çorum yöresi ağıtlarından bir örnek: Gök yüzünü kara bulut bürüdü Yavruyu saklıyor kollar içinde Çalkışladan sanki bir dağ yürüdü Beslemek istiyor güller içinde Hasibe de köy içinde bir idi Kurtulmaz gidiyor seller içinde Aldı seller yavrusile gelini Aldı seller yavrusile gelini Büktü Harun efendinin belini Büktü Harun efendinin belini Bir yavrusu evde öksüz bakıyor Ana, baba, konu komşu geldiler Gözlerinden kanlı yaşlar akıyor Ağlayarak düz ovaya doldular Bu felâket çok yürekler yakıyor Bir gün sonra cenazesin buldular Aldı seller yavrusile gelini Aldı seller yavrusile gelini Büktü Harun efendinin belini Büktü Harun efendinin belini76 1930’lu yıllarda, Alaca’ya bağlı Küre köyünde, birbiriyle kavgalı komşular vardır. Bunlardan biri de Deli Bayram ve komşusudur. Bir gün Deli Bayram’ın kavgalı olduğu komşusu, çocuğunu kaybeder. Çocuğu, Deli Bayram’ın kaçırdığından şüphelenirler. Deli Bayram aksini ispat edemediği için bu olayın sorumlusu olarak idama mahkûm olur. Çorum saat kulesinin dibine asılır. Olaya şahit olan Âşık Haydar, “Çorum Ağıtı” olarak bilinen dörtlükleri söyler: Bir kuzu da taş dibinde meliyor Yavrum ateşinden nasıl durayım Firgatı da dağı taşı deliyor Atatürk’e bir telgraf vurayım Komşular da bulamamış geliyor Müjdesine beş yüz altın vereyim Yitirdim yavruyu ben bulamadım Yitirdim yavruyu ben bulamadım Âşık Haydar gezer kendi hâlinde Dellallar çağırır Çorum ilinde Alaca kazası Küre köyünde Yitirdim yavruyu ben bulamadım.

Kaynak: ÇORUM’DA SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS - Yrd. Doç. Dr. M. Mete Taşlıova