Gölün oluşum efsanesi:

Zamanın birinde Olympos tanrılarının en büyüğü Zeus ölümlülerin arasına inip onların durumlarını görmek istemiş. Hermes’i de alıp yeryüzüne inmiş ve bir evin kapısını çalmış. “Yolunu kaybetmiş iki garip âdemiz; kapıyı açar mısınız?” demiş. Ama kapı açılmak bir yana aralanmamış bile.  Zeus ve Hermes bu şekilde bin ev dolaşmış ama kimseden ilgi görememiş. İnsanlar ya kapıyı açmıyorlar ya da açsalar bile “Bizim kim olduğunu bilmediğimiz çulsuz dilencilerle işimiz olmaz.” diyerek kapıyı kapatıyorlarmış.

Her yerden geri çevrilen Zeus ve Hermes sonunda harap bir kulübeye gelmiş. Bu kulübenin her yanı saz ve samanla kaplıymış. Çaldıkları kapıyı yaşlı bir kadın açmış. Karşısında iki zavallı yolcu; yorulmuş ve susamış... Yaşlı kadın kim olduklarını sormadan bu iki yolcuyu içeri buyur etmiş. İçeri girdiklerinde karşılarında güler yüzlü yaşlı bir adam görmüşler. Ev sahipleri ellerinde ne varsa misafirlerine ikram etmiş. Yaşlı kadın ve adam bu ziyaretten çok mutlu olmuş; ancak sofradaki yiyeceklerin hiç eksilmediğini, hep aynı miktarda kaldığını görmüş ve şaşırmış. Bunun üzerine Zeus; “Bizler ulu kişileriz. Sizin diğer komşularınız hak ettikleri cezaya çarptırılacaklar ama size hiç zarar gelmeyecek; bırakın evinizi bizimle birlikte dağın en tepesine gelin” demiş. Zor da olsa tepeye varınca yaşlı çift köylerinin sular altında kaldığını ve orada bir göl oluştuğunu görmüşler. 

Gölün isim efsanesi:

Efteni Gölü'nün adını bir Bizans kraliçesi olan Eftelya’dan alığı söylenmektedir. Anlatıma göre Bizans ordusu savaştan dönerken gölün kıyısındaki bir alanda konaklamış. Yolda Prenses Eftelya’nın ellerinde ve yüzünde yaralar çıkmış. Göl kıyısında banyo yapan prensesin yaraları ertesi sabah iyileşmeye, cildi güzelleşmeye başlamış. Bunu gören Bizans İmparatoru bu göl kıyısındaki sıcak su kaynaklarının olduğu yere hamam inşa edilmesini istemiş. Prenses Eftelya’nın yanına bakıcılarını bırakıp oradan ayrılmış.

Yaraları iyileşen ve güzelleşen prenses göl üzerinde gezinirken karşı kıyıdaki dağ eteklerinde yaşayan bir Osmanlı gencine gönlünü kaptırmış. Prenses ve genç Osmanlı delikanlısı birbirlerini ziyaret etmeye başlamışlar. Yine bir gün prenses sevgilisinin yanına giderken kayığı gölde batmış ve boğulmuş. O günden sonra gölün adına “Efteni” demişler.

Kaynak: Düzce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi