­ TAKUNYACILIK | Kültür Portalı

TAKUNYACILIK - Gaziantep

Nalın Arapça’da ayakkabı anlamına gelen ‘Nal’ ve bir çift ayakkabı anlamına gelen “Naleyn” kelimelerinden türetilmiştir. Dilimizde ise; Nalin dendiği gibi Nalın da denilmektedir. Tabanı tek parça tahtadan yapılan ve üstünde ayağa geçirilen deri bir tasması bulunan ayakkabı olarak tarif ediliyor. Aynı kaynakta bu takunyaları yapana da ‘’takunyacı’’ denmektedir. Takunya çok eski zamanlarda kullanılan bir ayakkabı çeşididir. Daha çok ıslak zeminlerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Gaziantep’te hamamlarda, kasap dükkanlarında, fırınlarda vb. yerlerde yoğun bir kullanım alanı bulmuştur. Takunyanın asıl malzemesi ceviz, gürgen, çınar, şimşir ve dut ağacıdır. Bu malzemeler arasında en çok kullanılan ceviz, şimşir ve abanoz ağacıdır. Nalın yapılacak ağaçların kuru olması gerekmektedir. Kurutma işlemi genellikle doğal yolla (güneş yoluyla) olmaktadır. Bir çift nalının kalınlığı ve yüksekliği ne kadar olacaksa takozlarda ona göre boylamlar halinde kesilir. Sonra dikdörtgen prizma şeklinde kesilen keresteler ortalarından kesilerek ikiye ayrılır. Bu işlemle her tek ‘’nalın’’ ın aynı dokulu çıkışı vardır. Hızarın olmadığı dönemlerde bu şekillendirme işlemi “nalıncı keseri” yapılırdı. Takoz tamamen bu keserle şekillendirildi. Zımpara işlenmine geçilmeden önce bir camla düzleştirme işlemi gerçekleştirildi. İnce işçilik işlemine ise; genellikle zımpara ile yapılırdı. Kesme zımparalanma işleminden sonra boyama işlemine geçilir. Boyama işleminde genellikle kırmızı ve siyah renkler kullanılırdı. Nalınların sade olduğu gibi çok süslü de olabilmektedir. Boya ile bitkisel motifler ve geometrik şekillerle de süslenebilir. Bazı nalınların sedefle süslendiği hatta bazılarında oyma kazıma tekniğiyle farkı dolgu malzemesi de eklendiği görülmektedir. Nalınların tasma kısmı plastik olacağı gibi farklı malzemelerden de olabilir. Takunya ayağı giyildiğinde tasmanın çivi başından çıkmaması için lastikten kesilen küçük parçalar kullanılır. En çok Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kullanılan Nalının sağlık açısından da yarar olduğu da belirtilmektedir. Nalın, onu giyenlerin vücudunda oluşan olumsuz elektiriği alıyor ve kişiye bir rahat hissi veriyor. Gaziantep’te Hapbab da denmektedir.
Görüntülenme Sayısı : 5395    Eklenme Tarihi : 02 Mart 2017 Perşembe    Güncellenme Tarihi : 08 Mart 2017 Çarşamba